Xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho thanh niên quân đội (TNQĐ) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ tạo ra ý chí quyết tâm cao khi thực hiện nhiệm vụ mà còn tạo ra khả năng sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền của đất nước. Trên cơ sở phân tích, làm rõ niềm tin khoa học, thực trạng niềm tin khoa học của TNQĐ vào sức mạnh chiến đấu của quân đội, tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản để xây dựng niềm tin khoa học cho họ vào sức mạnh chiến đấu của quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.

     Niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của quân đội có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của TNQĐ; có tác dụng định hướng và trở thành động lực thúc đẩy các hoạt động nhận thức, hoạt động thực tiễn của họ trong quá trình huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội và sự nghiệp cách mạng của nước ta trong tình hình mới. Vì vậy, xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ là vấn đề có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn.

     Sức mạnh chiến đấu của quân đội là tổng hợp các yếu tố vật chất, tinh thần, khả năng sẵn sàng chiến đấu, hoàn thành các nhiệm vụ đấu tranh vũ trang và đấu tranh chính trị, tư tưởng của quân đội, trong đó, các yếu tố vật chất và tinh thần tạo thành sức mạnh chiến đấu của quân đội.

     TNQĐ là lực lượng đông đảo, trẻ, khỏe, nhiệt tình, có ý chí, niềm tin, năng động, sáng tạo, quyết đoán, xung kích đi đầu trong các nhiệm vụ của quân đội nhân dân Việt Nam, trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống. Niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của họ là quá trình hiện thực hóa tri thức, tình cảm, ý chí vào thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trên cơ sở tri thức, tình cảm và ý chí cách mạng được TNQĐ trực tiếp trải nghiệm, xác nhận, niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu trở thành động lực tinh thần giúp họ củng cố, nâng cao ý chí quyết tâm dám đánh, biết đánh và đánh thắng kẻ thù trong mọi tình huống. Xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, chất lượng giáo dục tri thức khoa học toàn diện, bồi dưỡng tình cảm cách mạng và xây dựng ý chí quyết tâm của TNQĐ gắn với quá trình hoàn thiện bản lĩnh chính trị, trình độ kỹ thuật, chiến thuật, khả năng khai thác, sử dụng, cải tiến vũ khí, trang bị kỹ thuật trong thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của quân đội phụ thuộc vào quá trình tự phát triển tri thức khoa học, tình cảm và ý chí cách mạng của TNQĐ.

     Những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các cấp ở đơn vị cơ sở trong quân đội đã quan tâm giáo dục, xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ. Phần lớn TNQĐ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng vào thắng lợi tất yếu của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo. Tuy nhiên, niềm tin vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ hiện nay vẫn còn có hạn chế như: suy giảm niềm tin, lý tưởng, băn khoăn, lo lắng, thiếu tin tưởng vào cách đánh, chiến thuật, vũ khí, trang bị kỹ thuật và khả năng chiến đấu của quân đội; ý thức cảnh giác trước các âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù còn thấp; ý chí quyết tâm, tình cảm, niềm tin vào sức mạnh chiến đấu của quân đội chưa cao. Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết phải củng cố, nâng cao ý chí quyết tâm đánh thắng kẻ thù cho TNQĐ. Đây cũng là đòi hỏi khách quan, có ý nghĩa chiến lược của sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc.

     Để xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ hiện nay, cần tập trung thực hiện đồng bộ, toàn diện, hiệu quả một số giải pháp cơ bản sau:

     Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong quân đội nhằm phát triển các nhân tố cấu thành niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ

      Đây là giải pháp cơ bản, quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến quá trình xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ hiện nay. Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ huy các cấp giúp cho niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ được nhận thức và phát triển đồng bộ ở tất cả nhân tố cấu thành, trên cơ sở đó, xây dựng cho thanh niên bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm chiến đấu cao.

     Để thực hiện tốt giải pháp này, cấp ủy các cấp cần đề ra chủ trương, giải pháp để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện và kiểm tra kết quả phát triển các nhân tố với niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ trên cơ sở đường lối của Đảng, chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và tình hình thực tiễn của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Cấp ủy, chỉ huy các cấp, nhất là cán bộ chủ trì phải quán triệt sâu sắc mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đồng thời hiểu rõ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của TNQĐ, thực sự coi phát triển các nhân tố niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa quyết định đến nhiệm vụ của đơn vị, tạo ra sự thống nhất nhận thức, làm cho mọi cấp ủy, mỗi cán bộ, đảng viên nhận thức đúng đắn được vai trò của TNQĐ và trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần phát triển các nhân tố về niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ. Cấp ủy các cấp cần đổi mới, nâng cao chất lượng nghị quyết lãnh đạo, bảo đảm thường xuyên có những chủ trương, biện pháp cụ thể và có tính khả thi cao, nghiên cứu, phân tích kỹ các vấn đề thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu đang đòi hỏi để tìm ra những vấn đề cốt lõi, trọng tâm cần tập trung sức lãnh đạo. Do đó, cùng với việc đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chỉ huy, người chủ trì các đơn vị cần phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ mọi mặt, ngang tầm với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, làm gương cho thanh niên.

      Lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần thường xuyên bồi dưỡng, xây dựng, phát triển các yếu tố cấu thành niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ, bao gồm trình độ tri thức, tình cảm, ý chí của họ. Trong chiến tranh, suy cho cùng vũ khí, trang bị dù có hiện đại đến đâu thì con người vẫn là nhân tố quyết định thành bại của cuộc chiến. Cho nên, coi trọng và phát huy nhân tố con người trong chiến tranh là rất cần thiết, nhất là trong điều kiện chiến tranh có sử dụng vũ khí, trang bị công nghệ cao. Việc bồi dưỡng niềm tin khoa học cho thanh niên cần được tiến hành một cách toàn diện, trên tất cả các mặt, trong đó quan trọng hơn cả là bản lĩnh chính trị tinh thần ở mỗi người. Bản lĩnh đó phải được thể hiện ở tư tưởng dám đánh và biết đánh, tập trung xây dựng lòng tin cho thanh niên về khả năng đánh thắng, cách đánh, nghệ thuật quân sự Việt Nam và vũ khí, trang bị hiện có, khả năng chiến đấu và chiến thắng của quân đội ta trong điều kiện chiến tranh hiện đại.

     Tích cực hóa nhân tố chủ quan của TNQĐ về phát triển niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của quân đội hiện nay

     Bên cạnh tác động thường xuyên và tích cực của các nhân tố trong quá xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ thì tích cực hóa nhân tố chủ quan của TNQĐ về phát triển niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu là nhân tố trực tiếp quyết định đến quá trình lĩnh hội tri thức, phát triển các phẩm chất, năng lực, trình độ kỹ năng, kỹ thuật, chiến thuật của họ. Do đó, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của TNQĐ trong phát triển, hoàn thiện, sử dụng các yếu tố cấu thành niềm tin khoa học là một giải pháp nhằm phát huy yếu tố nội lực, tạo ra động lực mạnh mẽ thúc đẩy quá trình nhận thức, tư duy sáng tạo, nâng cao niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ.

     Vì vậy, để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của TNQĐ trong phát triển niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu cần nâng cao ý thức trách nhiệm, xây dựng động cơ, thái độ đúng đắn về niềm tin vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ. Khi họ nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ của mình, họ sẽ có động cơ, thái độ đúng đắn, quyết tâm cao trong tự học, tự rèn nâng cao trình độ tri thức, say mê, hứng thú trong công tác, tích cực, chủ động, sáng tạo trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và giải quyết các vấn đề thực tiễn nảy sinh. TNQĐ có thái độ, động cơ đúng đắn, mục tiêu rõ ràng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc sẽ có ý chí quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, vất vả trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh việc bồi dưỡng, giáo dục của đơn vị, TNQĐ cần ý thức, động cơ, trách nhiệm tự học tập, tự rèn luyện để không ngừng nâng cao tri thức, trình độ kỹ thuật, chiến thuật, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

      Ngoài ra, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tổ chức tốt việc động viên, giúp đỡ, kiểm tra, đánh giá quá trình tự học tập, tự rèn luyện của TNQĐ. Bên cạnh đó, phải tăng cường công tác quản lý, kiểm tra đối với hoạt động tự học tập, tự rèn luyện của họ. Nắm chắc tình hình, kịp thời cổ vũ, động viên những thành tích và kết quả đạt được, biểu dương, khen thưởng, khích lệ những tập thể và cá nhân có sự tiến bộ cao về trình độ tri thức, tình cảm, ý chí, niềm tin và năng lực tổ chức thực tiễn. Đồng thời, uốn nắn những thiếu sót, lệch lạc, xử lý nghiêm những hiện tượng vi phạm, thiếu chuyển biến trong nhận thức và hành vi. Các chủ thể cần quan tâm, định hướng, giúp đỡ thanh niên trong quá trình tự học tập, tự rèn luyện để họ có thể khắc phục vượt qua trở ngại, tự giác, tận tâm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Cần chống lại những biểu hiện thờ ơ với nhiệm vụ của đơn vị, tình yêu đất nước không sâu sắc, phấn đấu cầm chừng, thiếu nhiệt tình trong công tác, nản lòng khi gặp nhiệm vụ khó khăn, vất vả ở TNQĐ.

      Nâng cao chất lượng huấn luyện, rèn luyện bản lĩnh, ý chí của TNQĐ sát thực tế chiến đấu

      Thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là hoạt động thường xuyên nhất của TNQĐ, là nơi thanh niên học tập và vận dụng trình độ tri thức và các phẩm chất, năng lực để thực hiện nhiệm vụ. Điều đó đòi hỏi mỗi thanh niên phải tích cực, xông xáo trong công tác, tham gia vào mọi hoạt động của đơn vị, thông qua đó, trình độ mọi mặt của họ cũng không ngừng được nâng lên. Kết hợp trang bị tri thức khoa học hiện đại với truyền thụ kinh nghiệm thực tiễn chiến đấu để phát triển niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của quân đội cho thanh niên. Huấn luyện, rèn luyện cho họ thành thạo các hình thức, phương pháp chiến đấu cả trong tấn công và phòng ngự ở nhiều quy mô khác nhau. Quá trình huấn luyện thực hành cho thanh niên phải tuân thủ theo nguyên tắc nhận thức, phương châm huấn luyện, giúp xây dựng bản lĩnh, niềm tin, khả năng thích ứng linh hoạt trong mọi điều kiện phát triển của chiến tranh. Cần xác định nội dung, xây dựng chương trình huấn luyện một cách cơ bản khoa học, bố trí cân đối tỷ lệ học giữa chiến thuật với kỹ thuật, lý thuyết với thực hành, điều hòa giữa trí lực và thể lực cho TNQĐ. Chú trọng huấn luyện sát thực tế chiến đấu, nhiệm vụ, phương án tác chiến, địa bàn, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có và cách đánh của ta. Huấn luyện cho TNQĐ có khả năng cơ động cao, bí mật, bất ngờ phòng tránh, đánh trả đòn hỏa lực ban đầu của địch; giỏi tác chiến quân chủng, binh chủng và biết tác chiến bộ binh; tiến tới vừa giỏi tác chiến hiệp đồng, vừa giỏi tác chiến độc lập, tác chiến tập trung và tác chiến nhỏ lẻ, liên tục trong mọi điều kiện. Ở bất kỳ trường hợp nào cũng phải kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện cơ bản với huấn luyện theo yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Chú trọng rèn luyện kỹ năng vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong điều kiện khẩn trương, tình huống diễn biến phức tạp, ác liệt. Cần thực hiện tốt việc tổ chức hội thi, hội thao sau huấn luyện, thông qua đó TNQĐ có điều kiện thực hành các khoa mục đã được huấn luyện, cọ xát, học hỏi lẫn nhau. Nâng cao chất lượng hội thi sáng tạo mô hình, học cụ huấn luyện để phát huy khả năng sáng tạo của thanh niên vào thực tiễn huấn luyện chiến đấu. Lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc thực hiện nhiệm vụ diễn tập, huấn luyện dài ngày, đưa TNQĐ vào điều kiện sát thực tế chiến đấu. Tăng cường tính chất căng thẳng, gấp gáp, yếu tố bất ngờ khi xử lý các tình huống chiến thuật phòng ngự, tiến công, rèn luyện cho TNQĐ khả năng nhanh nhạy, sáng tạo. Tổ chức các hoạt động thực tiễn để xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu phù hợp với thực tiễn, yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, phát triển khoa học, công nghệ quân sự. Trên cơ sở đó, TNQĐ sẽ phấn đấu vươn lên, có trình độ tri thức và năng lực ngày càng cao, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống có thể xảy ra, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

      Khai thác, sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí, trang bị ở từng đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu hiện nay

      Trong những năm qua, mặc dù được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, chăm lo đầu tư, song, chất lượng và trình độ vũ khí, trang bị của quân đội ta còn có khoảng cách đáng kể so với thế giới. Do đó, bên cạnh từng bước hiện đại hóa vũ khí, trang bị, việc khai thác, sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí, trang bị ở từng đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là một giải pháp quan trọng. Công tác huấn luyện phải hướng đến trang bị cho TNQĐ sự hiểu biết và sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị có trong biên chế. Các khoa mục huấn luyện hướng đến phát huy tối đa vũ khí, trang bị hiện có và hạn chế đến mức thấp nhất vũ khí công nghệ cao của địch trong chiến tranh kiểu mới, sát với yêu cầu nhiệm vụ, địa bàn tác chiến; phù hợp với tổ chức và hướng phát triển trong những năm tới. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về những phát triển mới của chiến tranh, đặc biệt là vũ khí, trang bị công nghệ cao; tập trung làm rõ đặc điểm, tính năng, tác dụng, mặt mạnh, hạn chế, phương pháp, thời cơ sử dụng của từng loại vũ khí, trang bị công nghệ cao. Đồng thời, cần tích cực, chủ động đi trước một bước huấn luyện đón đầu để sẵn sàng tiếp thu và khai thác sử dụng vũ khí, trang bị hiện đại trong tương lai; phát huy tinh thần nỗ lực, tự giác tham gia nghiên cứu, cải tiến vũ khí, trang bị kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ huấn luyện. Thông qua những hoạt động nghiên cứu, ứng dụng những sáng kiến cải tiến kỹ thuật làm tăng thêm tình cảm, niềm tin khoa học của TNQĐ đối với vũ khí, trang bị kỹ thuật, góp phần thúc đẩy thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới.

      Niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ là sự hòa quyện không tách rời giữa tri thức khoa học, tình cảm, ý chí cách mạng trên cơ sở thế giới quan khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và niềm tin tất thắng vào sự nghiệp cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu cho TNQĐ hiện nay là nhiệm vụ vừa trước mắt, vừa lâu dài. Niềm tin vào sức mạnh chiến đấu của quân đội đang đứng trước yêu cầu phát triển của vũ khí - kỹ thuật, xây dựng sức mạnh chiến đấu trên mặt trận chính trị, tư tưởng, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ và khoa học các giải pháp trên. Chỉ có như vậy, xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu của TNQĐ mới đem lại hiệu quả thiết thực, bền vững, đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng quân đội, sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.

_______________

1. Trịnh Đình Bảy, Niềm tin và xây dựng niềm tin khoa học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003.

2. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.263.

3. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.377.

4. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.377.

5. Mạnh Dũng, Huy Tuấn, Từ đặc điểm của cuộc chiến tranh công nghệ cao, suy nghĩ về công tác huấn luyện hiện nay, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, số 3-2007, tr.77-78.

Tác giả: Nguyễn Nam Quỳnh

Nguồn: Tạp chí VHNT số 418, tháng 4-2019