Đội ngũ giảng viên lý luận chính trị (LLCT) có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, đào tạo cũng như trong công tác tư tưởng của Đảng. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, đội ngũ giảng viên LLCT giữ vai trò nòng cốt, hạt nhân trong xây dựng thế giới quan, phương pháp luận khoa học và cách mạng cho người học. Trong công tác tư tưởng của Đảng, đội ngũ giảng viên LLCT là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, tuyên truyền và đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước góp phần bảo vệ chế độ XHCN. Do đó, đội ngũ giảng viên LLCT vừa là nhà giáo dục, nhà khoa học, vừa là nhà chính trị, nhà tuyên truyền.

Những năm qua, các thế lực thù địch thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng nước ta bằng cách thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng nhằm gây chia rẽ đoàn kết nội bộ. Đầu tiên phải kể đến đó là trên lĩnh vực tư tưởng chính trị. Lĩnh vực này diễn ra rất phức tạp, đa dạng, nhiều cấp độ, trong đó biểu hiện cao nhất là sự suy thoái về tư tưởng chính trị trên các vấn đề cơ bản như: phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng ta là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đòi hỏi Đảng phải từ bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ và thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập…

Trên mặt trận giáo dục, để đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, họ ráo riết thực hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngành giáo dục Việt Nam. Họ xác định giáo dục đào tạo là một trong những bước đột phá, là con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất để thực hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, lái nền giáo dục Việt Nam đi theo quỹ đạo của phương Tây. Biểu hiện của những ý đồ trên là việc tư vấn ký kết với Việt Nam mở mới một số trường đại học quốc tế chất lượng cao ở Hà Nội, TP.HCM nhằm tạo ra bước ngoặt trong xây dựng một ý thức hệ, “một hệ thống chính trị” mới cho Việt Nam. Trong khi thỏa mãn một số nhu cầu vật chất lẫn chuyên gia để xây dựng các trường đại học quốc tế, họ không quên mặc cả về đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo. Họ yêu cầu Việt Nam loại bỏ các môn lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, giảng viên và sinh viên được tự do về tư tưởng không bị chi phối hoặc phụ thuộc vào bất cứ hệ tư tưởng nào. Nguy hiểm hơn là trong các đề án đào tạo sinh viên Việt Nam, họ đưa ra các tiêu chí, tiêu chuẩn bắt buộc về chất lượng để loại bỏ phần đông giảng viên Việt Nam, lấy cớ đó để đưa giảng viên của họ sang trực tiếp giảng dạy tại các trường đại học quốc tế ở Việt Nam.

Tham gia vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng để chống lại các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng trong sự nghiệp đổi mới đất nước là trách nhiệm của tất cả các cấp, ngành, lực lượng, trong đó, đội ngũ giảng viên LLCT giữ vị trí, vai trò rất quan trọng.

Thứ nhất, đội ngũ giảng viên LLCT trước hết là những nhà giáo dục, nhà nghiên cứu nên cần thiết phải hiểu đúng, hiểu sâu sắc bản chất của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây chính là cơ sở tiền đề để phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, khắc phục những nhận thức sai trái của người học; đồng thời giúp cho không ít người học tránh khỏi   một “bi kịch” nói trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà không hiểu thực chất là gì.

Đặc biệt, hiểu sâu sắc bản chất của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh còn là cơ sở để phản bác có hiệu quả những luận điệu xuyên tạc của các thế lực phản động.

Khi nghiên cứu, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phải hiểu sâu sắc bản chất cách mạng, khoa học, lập trường, tính cách mạng và khoa học của từng nguyên lý, quy luật, khái niệm, phạm trù và toàn bộ học thuyết, tư tưởng trong sự vận động, phát triển, chuyển hóa lẫn nhau, gắn với thực tiễn cách mạng; hiểu giá trị trường tồn của học thuyết trong tính chỉnh thể của nó, đồng thời hiểu một số những quan niệm đã bị lịch sử vượt qua, những quan niệm cần bổ sung phát triển. Đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa rất cần sự hiểu biết thấu đáo về lý luận và thực tiễn trong nước và thế giới. Do đó, mỗi giảng viên cần nắm vững lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, nghị quyết, chỉ thị của Đảng; nắm chắc sự phát triển của tình hình thực tiễn để phân tích, chứng minh và có quan điểm chính kiến rõ ràng. Quá trình đấu tranh bảo vệ không chỉ là vạch trần các luận điệu sai trái, bảo vệ lý luận cách mạng mà còn dự báo, định hướng nội dung cho cuộc đấu tranh trong tương lai.

Thứ hai, đội ngũ giảng viên LLCT có vai trò xác lập, bồi dưỡng phương pháp luận khoa học và thế giới quan đúng đắn cho sinh viên.

Với chức năng giảng dạy, quản lý, giáo dục, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị đóng vai trò là lực lượng trung tâm trong tổ chức, hướng dẫn, trang bị cho sinh viên những vấn đề cơ bản và toàn diện về khoa học Mác - Lênin. Đội ngũ giảng viên LLCT trực tiếp trang bị lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng để qua đó, xây dựng, bồi dưỡng cho sinh viên thế giới quan, phương pháp luận khoa học, niềm tin cộng sản, lý tưởng, đạo đức cách mạng. Đây là cơ sở khoa học giúp cho sinh viên có năng lực giải quyết những vấn đề chính trị thực tiễn đúng quy luật, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, đấu tranh có hiệu quả với âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trong quá trình học tập.

Xét về mặt lịch sử và bản chất, khoa học lý luận chính trị là sự tổng kết kinh nghiệm đấu tranh của loài người, của phong trào cộng sản ở tất cả các nước và ở Việt Nam từ trước tới nay. Đó là một hệ thống có căn cứ khoa học của các quan điểm triết học, kinh tế, chính trị, xã hội, là học thuyết về nhận thức và cải tạo thế giới, về những quy luật phát triển của tự nhiên, xã hội và tư duy con người, về những con đường, cách thức cách mạng lật đổ chế độ bóc lột và xây dựng chế độ cộng sản chủ nghĩa. Do đó, mục đích của việc giảng dạy lý luận chính trị cho sinh viên không phải là bắt họ học thuộc lòng những tri thức như những con vẹt, mọt sách, mà cái đích của việc dạy là trang bị cho họ quan điểm đúng đắn và phương pháp biện chứng duy vật, nghĩa là nắm được tinh thần của chủ nghĩa  Mác - Lênin; đứng vững trên lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng, giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng của chúng ta, để tiếp thu các môn khoa học khác có hiệu quả và chất lượng cao hơn.

Giáo dục cho sinh viên biết nhìn nhận, xem xét thế giới, xã hội, con người, các sự vật hiện tượng trong mối liên hệ phố biến, vận động và phát triển, độc lập tư duy, có cách nhìn toàn diện nhưng cũng phải biết phân tích một vấn đề cụ thể trong một hoàn cảnh lịch sử cụ thể, nắm vững quy luật vận động và phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.

Thứ ba, giảng viên LLCT là lực lượng nòng cốt trong đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Người giảng viên là trung tâm của sự dịch chuyển mang tính căn bản và quyết định đối với cả quá trình dạy, học. Trong xu hướng dạy học tiên tiến hiện nay, chuyển trọng tâm giáo dục, đào tạo từ người dạy sang người học không có nghĩa là hạ thấp vai trò của người thày, người dạy mà ở đây đòi hỏi người dạy phải có sự đổi mới cho phù hợp với xu hướng giảng dạy mới theo hướng tích cực.

Hiện nay, việc đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các cơ sở giáo dục càng trở nên tất yếu. Song để đổi mới giáo dục có hiệu quả cần phải kế thừa những hạt nhân hợp lý của những nội dung, hình thức và cách làm trước đây, kiên quyết gạt bỏ những nội dung, phương pháp lỗi thời, lạc hậu, thay vào đó là những nội dung, phương pháp đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng hiện nay. Trong giáo dục, phải kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện nhân danh đổi mới phủ nhận tất cả những thành tựu, giá trị trong các giai đoạn trước, hoặc bảo thủ trì trệ không chịu suy nghĩ tìm tòi đổi mới nội dung, phương pháp đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giảng dạy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới.

Giảng viên đóng vai trò quan trọng trong quá trình dạy học, là yếu tố quyết định hàng đầu trong việc thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy. Khi nói người dạy là nhân vật trung tâm của quá trình dạy học là đề cập đến vai trò của giảng viên khi đứng trên bục giảng, bởi quá trình dạy học cũng giống như một tác phẩm điện ảnh được xây dựng bởi những nhân tố như: nhà biên kịch, đạo diễn, diễn viên. Trong đó, giảng viên kiêm rất nhiều nhiệm vụ, vừa là nhà biên kịch, vừa là đạo diễn, và là diễn viên thể hiện tốt vai trò nhân vật trung tâm mà mình phải đảm nhiệm. Thực tế dạy học đại học hiện nay yêu cầu rất cao về trình độ của giảng viên, đó là người dạy phải biết tổ chức dạy học, biết dạy cho học trò cách nghiên cứu, giúp sinh viên nhận thức được tầm quan trọng của việc tự học, tự nghiên cứu của mình.

Thứ tư, giảng viên LLCT là lực lượng trực tiếp nghiên cứu khoa học và hướng dẫn sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Hoạt động nghiên cứu khoa học của đội ngũ giảng viên LLCT góp phần phát triển bản thân khoa học lý luận chính trị, khoa học được xây dựng trên cơ sở khái quát thực tiễn cách mạng và lịch sử xã hội, là khoa học dựa trên sự đúc kết những kinh nghiệm và lý luận của nhiều lĩnh vực khác nhau. Khoa học đó không phải là một luận thuyết cứng nhắc, khép kín, mà đòi hỏi phải không ngừng được bổ sung, phát triển cùng với quá trình vận động của thực tiễn lịch sử. Ngày nay, đội ngũ giảng viên LLCT các trường đại học, cao đẳng có trách nhiệm nghiên cứu thực tiễn để bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin cho phù hợp với tình hình mới của thời đại.

Kết quả nghiên cứu khoa học của đội ngũ giảng viên LLCT góp phần vào công tác tổng kết thực tiễn và phát triển lý luận, hoàn thiện đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước. Khoa học lý luận chính trị góp phần bổ sung, lý giải và làm rõ thêm những quan điểm của Đảng về con đường đi lên CNXH ở Việt Nam; làm rõ cơ sở khoa học và thực tiễn của việc lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng của Đảng và kim chỉ nam hành động của cách mạng Việt Nam.

Như vậy, trong bối cảnh mới, cuộc đấu tranh trên lĩnh vực lý luận tư tưởng là hết sức quan trọng, đòi hỏi đội ngũ giảng viên phải tiếp tục nâng cao công tác nghiên cứu lý luận, tăng cường tuyên truyền lý luận chính trị và thành tựu 30 năm đổi mới. Nhiệm vụ đó đặt lên vai cả hệ thống chính trị, trong đó, đội ngũ giảng viên LLCT là lực lượng quan trọng để thực thi nhiệm vụ này đối với sinh viên các trường đại học và cao đẳng.

Nguồn : Tạp chí VHNT số 400, tháng 10 - 2017

Tác giả : NGUYỄN THỊ HIỀN