Đoàn Thanh niên Cộng sản (TNCS) Hồ Chí Minh với chức năng cơ bản là trường học xã hội chủ nghĩa cho thanh niên, đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và nghĩa vụ hợp pháp cho thanh niên. Mục tiêu của công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa của Đoàn nhằm củng cố niềm tin, bồi đắp lý tưởng và đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa, ý thức pháp luật cho thế hệ trẻ. Đồng thời, huy động các lực lượng xã hội tham gia giáo dục thanh thiếu niên góp phần đào tạo, bồi dưỡng lực lượng dự bị trực tiếp cho Đảng, kế tục và kiên định đi theo con đường của Đảng Cộng sản Việt Nam và Bác Hồ kính yêu đã lựa chọn. Vì vậy, giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa giúp thanh niên nâng cao nhận thức chính trị, củng cố niềm tin, góp phần quan trọng vào việc hình thành thế giới quan cách mạng và nhân sinh quan cộng sản cho thanh niên.

Hoạt động giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên

luôn được Đoàn Thanh niên chú trọng

Ảnh: Đức Minh

Với vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tạo môi trường cho thanh niên rèn luyện ý chí, vươn lên làm chủ bản thân, gia đình và xã hội, góp phần cùng tổ chức Đoàn thể hiện tính xung kích cách mạng, sẵn sàng thực hiện xuất sắc mọi nhiệm vụ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Có thể nói, đây là một trong những mặt công tác có tầm quan trọng đặc biệt trong toàn bộ các lĩnh vực hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Trong giai đoạn hiện nay, vai trò của Đoàn Thanh niên đối với công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên được khẳng định tập trung vào những vấn đề sau:

Một là, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng trong quyết định phương hướng, nhiệm vụ của công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giữ vai trò nòng cốt chính trị trong xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Hội Sinh viên Việt Nam. Mọi hoạt động đều hướng đến “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau”, góp phần hiện thực hóa mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Với mục đích tập hợp, đoàn kết, Đoàn đã thực sự trở thành người bạn thân thiết, là trường học xã hội chủ nghĩa thực sự của thanh niên. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thể hiện rõ vai trò quan trọng đối với công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên thông qua việc tổ chức các phong trào hành động cách mạng, tạo ra môi trường để thanh niên được giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động của Đoàn. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được giao giúp Đảng thực hiện nhiệm vụ “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau”; đồng thời, quyết định phương hướng, nhiệm vụ, biện pháp công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên, đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ và đồng hành với thanh niên trong quá trình lập thân, lập nghiệp.

Ngày nay, nước ta tiếp tục con đường phát triển đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế. Để hoàn thành trọng trách mà Đảng giao phó, Đoàn đã không ngừng đổi mới, hoàn thiện vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Để nâng cao năng lực và sức chiến đấu, Đoàn phải tăng cường giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên, hình thành phẩm chất chính trị cho họ, qua đó góp phần xây dựng, củng cố phẩm chất chính trị cho tổ chức của mình.

Hai là, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng trong việc cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước liên quan đến công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên

Đoàn tổ chức các hoạt động bồi dưỡng kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm và chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước cho thanh niên... Thông qua các hoạt động giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa, đạo đức, lối sống văn hóa, Đoàn bồi dưỡng thanh niên thành những công dân có ích, kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho thế hệ trẻ. Nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho thanh niên, năm 2016, Quốc hội đã thông qua Luật Trẻ em, trong đó quy định rõ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức có chức năng đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em. Ngày 28-8-2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1501/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Đề án giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015 -2020; tiếp đó, ngày 18-10-2015, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã ban hành văn bản số 33-CTr/TWĐTNBTG Chương trình hành động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực hiện chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030.

Ba là, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn xác định giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên là nhiệm xuyên suốt, thường xuyên, liên tục của tổ chức Đoàn

Lý tưởng xã hội chủ nghĩa của thanh niên Việt Nam không tách rời lý tưởng của Đảng, của dân tộc. Thanh niên Việt Nam luôn lấy lý tưởng của giai cấp công nhân Việt Nam, của Đảng Cộng sản Việt Nam làm lý tưởng cho mình. Các thế hệ thanh niên Việt Nam luôn tin vào Đảng, đi theo Đảng làm cách mạng, xứng đáng là thế hệ kế tục xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Thực tiễn, những hoạt động được thực hiện với thời gian dài thường dễ sa vào lối mòn, nội dung và phương thức không còn phù hợp với thanh niên. Do đó, công tác giáo dục lý tưởng cần có cách tiếp cận mới và phương thức mới, tránh tình trạng lạc hậu, không theo kịp với sự phát triển của xã hội.

Qua các kỳ Đại hội, công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên nói riêng và công tác giáo dục nói chung của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được đặt ra như nhiệm vụ quan trọng, tất yếu để thực hiện chức năng trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên. Nhiệm vụ này được Đoàn tiến hành triển khai thực hiện một cách có hệ thống, xuyên suốt, thường xuyên, tạo môi trường, hình thành nếp sống, thói quen cho thanh niên trong quá trình rèn luyện, trưởng thành. Các cấp bộ Đoàn thường xuyên có kế hoạch và đề ra các biện pháp để thực hiện hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở Đoàn trong toàn hệ thống thực hiện phương hướng, nhiệm vụ công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên luôn được Trung ương Đoàn xác định là nhiệm vụ trọng tâm theo chương trình công tác hằng năm và Nghị quyết Đại hội Đoàn theo nhiệm kỳ. Thường xuyên nghiên cứu, tìm hiểu nắm bắt tình hình tư tưởng thanh niên để đề ra những chủ trương, biện pháp đúng đắn, phù hợp với tâm tư nguyện của đông đảo thanh niên.

Bốn là, trong công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn thể hiện mình là người bạn đồng hành cùng thành niên, tạo môi trường, điều kiện để thanh niên học tập, lao động và trưởng thành

Đoàn tiếp cận với đông đảo thanh niên trong tâm thế là người bạn đồng hành của tuổi trẻ, sẵn sàng chia sẻ mọi biến cố, thử thách trên hành trình đi tới chân lý. Đồng thời, hỗ trợ thanh niên trong quá trình lập thân, lập nghiệp; khuyến khích họ chủ động tìm tòi, sáng tạo trong học tập, rèn luyện và phát triển; trang bị cho thanh niên những tri thức, kỹ năng cần thiết, góp phần đào tạo nguồn nhân lực trẻ cho đất nước trong tương lai, đáp ứng yêu cầu của quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc.

Gia đình, nhà trường và các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Đoàn thanh niên có vai trò quan trọng trong việc truyền đạt kinh nghiệm, bản lĩnh để thanh niên vượt qua mọi thử thách, khó khăn. Ngoài lợi thế về sức trẻ và khả năng tiếp cận tri thức, khoa học kỹ thuật mới mẻ, hiện đại, thanh niên còn có ý chí, bản lĩnh để vượt qua khó khăn, trở ngại trong cuộc sống. Khi gặp phải những thách thức, khó khăn, thanh niên phải có bản lĩnh chấp nhận mới có thể vững tin thực hiện công việc của mình để hướng tới mục tiêu.

Trong thời kỳ phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chúng ta cần phải định hướng, giáo dục cho thanh niên biết xây dựng ước mơ, hoài bão, khát vọng, sống có lý tưởng, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Khi đã xác định được mục tiêu sẽ theo đuổi là đúng đắn, thanh niên sẽ không ngừng phấn đấu để biến những ước mơ, hoài bão, khát vọng của mình thành hiện thực. Đồng thời, trên con đường thực hiện hoài bão đó, thanh niên cũng đã rèn được cho bản thân một ý chí, bản lĩnh, nghị lực để chiến thắng khó khăn, thử thách.

Có thể khẳng định, vai trò, trách nhiệm của Đoàn trong công tác giáo dục lý tưởng xã hội chủ nghĩa được thể hiện rất rõ trong các quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong hoạt động thực tiễn của mình, quãng đường 90 năm xây dựng và trưởng thành, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã đóng vai trò nòng cốt, chủ đạo trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ, góp phần cùng với Đảng, Nhà nước hiện thực hóa mục tiêu “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”, “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Tác giả: Đỗ Đức Duẩn

Nguồn: Tạp chí VHNT số 455, tháng 3-2021