Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị luôn là nhiệm vụ trọng tâm đối với lãnh đạo, chỉ huy các cấp. Song song với nhiệm vụ huấn luyện, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thì việc tăng cường giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị cho quân nhân nói chung và đối tượng học viên quân sự đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội nói riêng là một vấn đề có ý nghĩa cấp thiết. Bởi lẽ, bản lĩnh chính trị là một trong những thành tố quan trọng tạo nên phẩm chất và nhân cách người quân nhân, giúp họ luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội là những thanh niên trải qua kỳ thi tuyển sinh quốc gia và được các đơn vị tuyển chọn, cử tuyển đưa đi đào tạo liên kết với các học viện, nhà trường trong và ngoài nước để trở thành sĩ quan. Họ là những người có tuổi đời trẻ, có trình độ văn hóa, có ước mơ, hoài bão được hoạt động, cống hiến, có quyết tâm phục vụ lâu dài trong quân đội, trở thành người sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, do kinh nghiệm hoạt động thực tiễn chưa nhiều nên khi “vấp váp” trong cuộc sống và gặp phải những vấn đề chính trị - xã hội nhạy cảm họ dễ bị tác động đến tâm tư, tình cảm; đồng thời việc phải học tập xa đơn vị, thiếu sự quản lý của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, tiếp cận với nhiều nền văn hóa, môi trường giáo dục khác nhau… đã ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng và bản lĩnh chính trị của đối tượng học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội hiện nay.

Theo đó, bản lĩnh chính trị của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội là phẩm chất chính trị đã phát triển đến một trình độ tương xứng, để họ có thể tự quyết định một cách độc lập, sáng tạo những vấn đề mà họ gặp phải trong hoạt động học tập, rèn luyện ở nhà trường và cuộc sống. Điều đó giúp họ làm chủ hành vi trước những tình huống chính trị phức tạp, không chùn bước trước những khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt mục tiêu, yêu cầu đào tạo của nhà trường.

Như vậy, tăng cường, giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội chính là quá trình chủ thể tác động có mục đích nhằm nâng cao trình độ tri thức, tình cảm, niềm tin, ý chí và hành vi chính trị của người học. Các yếu tố này luôn vận động, hòa quyện với nhau. Bản lĩnh chính trị của học viên được hình thành trong suốt quá trình học tập, rèn luyện theo mô hình giáo dục, đào tạo của các học viện, nhà trường hiện nay. Trong đó, hệ thống tri thức của người học viên để tạo nên bản lĩnh chính trị của họ là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước...

Thực tiễn lịch sử đã chứng minh, yếu tố quan trọng hàng đầu tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội là con người, mà yếu tố tạo nên sức mạnh nội sinh trong mỗi chủ thể là bản lĩnh chính trị. Vì vậy, để tăng cường giáo dục, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội lãnh đạo, chỉ huy các cấp thực hiện tốt một số nội dung, biện pháp sau:

Một là, nâng cao ý thức tự học, tự rèn của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội hiện nay. Đây được xem là giải pháp giữ vai trò quyết định đến quá trình giáo dục, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị cho người học. Xuất phát từ đặc thù môi trường học tập của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội, đó là họ được học tập, đào tạo ở các học viện, nhà trường trong và ngoài nước; khoảng cách về địa lý, khác biệt văn hóa, môi trường giáo dục, ngôn ngữ… sẽ chi phối và tác động trực tiếp đến bản lĩnh chính trị. Vì vậy, việc làm trước hết là phải xây dựng được động cơ học tập đúng đắn cho người học. Thực tiễn cho thấy, những học viên học tập và rèn luyện tốt chỉ khi họ có động cơ học tập đúng, cầu học, cầu tiến bộ, biết lựa chọn nội dung và có phương pháp học tập phù hợp. Do đó, để có phẩm chất, năng lực tương xứng, người học cần phải nhận thức sấu sắc ý thức, trách nhiệm của mình trong quá trình học tập, rèn luyện.

Theo đó, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp trong xây dựng nhận thức đúng đắn cho người học về việc phải chiếm lĩnh tri thức khoa học chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, tri thức khoa học chuyên ngành trong quá trình học tập, để củng cố, nâng cao bản lĩnh chính trị. Nâng cao nhận thức của người học về thái độ, động cơ, trách nhiệm học tập đúng đắn, từ đó xây dựng ý chí quyết tâm vươn lên trong học tập, rèn luyện. Giúp người học nhận thức đúng sự cần thiết phải có sự vận dụng nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, hình thành được ở người học phẩm chất đạo đức của người cán bộ cách mạng, tác phong làm việc khoa học.

Hai là, thường xuyên tổ chức quán triệt nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, nhiệm vụ của quân đội và nhiệm vụ học tập rèn luyện của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội. Người học cần phải có hệ thống tri thức vững vàng, đặc biệt là kiến thức về các môn lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng. Đồng thời, hình thành vững chắc thế giới quan khoa học và phương pháp luận biện chứng duy vật trong nhận thức và cải tạo thế giới, từ đó hình thành và phát triển tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo. Từ đó giúp họ biết vận dụng vào quá trình công tác cũng như chỉ huy, quản lý bộ đội, tránh được những sai lầm về mặt nguyên tắc trong tổ chức thực hiện.

Quá trình tổ chức giáo dục, quán triệt phải kết hợp nhiều nội dung, hình thức khác nhau để hình thành cho người học những phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị của người quân nhân cách mạng. Trước hết, là niềm tin khoa học và khả năng tư duy duy vật biện chứng để vận dụng các nguyên lý, quan điểm cơ bản vào thực tiễn quân đội, đất nước và xử lý những tình huống trong thực tiễn đặt ra. Giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin không chỉ nghiên cứu kho tàng kinh điển mà còn phải gắn sát với cuộc sống và được phản ánh một cách sinh động trong bài giảng, có như vậy mới giúp người học có nền tảng kiến thức lý luận vững chắc, dễ dàng vận dụng vào hoạt động thực tiễn.

Ba là, đẩy mạnh công tác xây dựng môi trường chính trị và tăng cường quản lý chất lượng chính trị của học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội. Môi trường chính trị ở đơn vị học viên là tổng hòa những mối quan hệ chính trị - xã hội, tư tưởng, tình cảm, đạo đức lối sống của người học viên theo định hướng của Đảng; hệ thống hoạt động chính trị và những thiết chế chính trị tương ứng. Quá trình hình thành và phát triển của môi trường chính trị phụ thuộc vào sự vận động của rất nhiều yếu tố như: nhận thức và năng lực hoạt động chính trị thực tiễn của các thành viên trong đơn vị, cơ chế hoạt động của các tổ chức, các thiết chế chính trị ở đơn vị; tình hình thực hiện dân chủ, chấp hành kỷ luật của đơn vị và thực tiễn vận động của yếu tố tâm lý tập thể.

Hiện nay, trước những biến động to lớn của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, cùng với sự tác động theo cả hai chiều tích cực và tiêu cực của nền kinh tế thị trường, các thế lực thù địch có khả năng lợi dụng quá trình giao lưu quốc tế, mở rộng hợp tác chủ động tấn công, chống phá làm cho môi trường chính trị phức tạp hơn bao giờ hết. Vì vậy, nếu học viên đào tạo liên kết ở các trường ngoài quân đội không cảnh giác, tỉnh táo dễ dẫn đến tình trạng mơ hồ về nhận thức chính trị, xa rời mục tiêu lý tưởng cách mạng...

Bên cạnh việc xây dựng môi trường chính trị tích cực, lành mạnh, để tăng cường, giáo dục rèn luyện bản lĩnh chính trị cho học viên đào tạo liên kết ngoài quân đội có hiệu quả, lãnh đạo, chỉ huy các cấp không thể xem nhẹ hay đơn giản hóa công tác quản lý, đặc biệt là quản lý chất lượng chính trị. Do đó, công tác kiểm tra, xác minh, nắm bắt tình hình tư tưởng, chất lượng chính trị của học viên đào tạo liên kết ngoài quân đội phải được tiến hành một cách thường xuyên, liên tục, thông qua nhiều hình thức, nội dung để thu thập thông tin, cập nhật chất lượng chính trị của người học để kịp thời có biện pháp quản lý hiệu quả, nâng cao bản lĩnh chính trị trong quá trình học tập và rèn luyện ở môi trường ngoài quân đội hiện nay.

Tác giả: Phạm Văn Phú

Nguồn: Tạp chí VHNT số 455, tháng 3-2021