Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là chủ trương nhất quán trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới. Đó cũng là mục tiêu chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta. Do đó, cùng với đấu tranh trên các lĩnh vực khác, phải đẩy mạnh đấu tranh tư tưởng, lý luận, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN.

Một trong những nhiệm vụ thường xuyên của công tác xây dựng đảng, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN là đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, phản động, bảo vệ quan điểm của Đảng về nội dung này. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX ngày 18 - 3 - 2002 về nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới và thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN cho thấy công tác tư tưởng, lý luận của Đảng đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đã cung cấp nhiều luận cứ khoa học cho việc xây dựng, bổ sung và phát triển đường lối đổi mới của Đảng. Đồng thời, cấp ủy đảng các cấp ngày càng coi trọng công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng, đấu tranh, vạch trần âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch xuyên tạc, chống phá Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.

Tuy nhiên, công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận trong những năm qua còn thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao, phương pháp chưa linh hoạt, chưa tạo được sự thống nhất cao và thông suốt đối với một số vấn đề trong đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng; chưa mạnh mẽ phê phán, đấu tranh kiên quyết các quan điểm sai trái, thù địch, chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội, thực dụng, những quan điểm mơ hồ, sai trái, khuynh hướng thương mại hóa, lai căng, chạy theo thị hiếu tầm thường trong hoạt động báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ… Những yếu kém, bất cập này đã ảnh hưởng không nhỏ đến trận địa tư tưởng của Đảng nói chung và hiệu quả đấu tranh tư tưởng, lý luận bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN nói riêng.

Để nâng cao hiệu quả đấu tranh tư tưởng, lý luận bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN cần tập trung vào những nội dung biện pháp chủ yếu sau đây:

Một là, không ngừng nâng cao nhận thức, trách nhiệm của tổ chức đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, nhiệm vụ công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận trong đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN.

Thực chất công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN là cuộc đấu tranh giai cấp gay go, quyết liệt, lâu dài trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận. Đặc trưng cơ bản của cuộc đấu tranh này là sử dụng sức mạnh tư tưởng và lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan của Đảng về nhà nước kiểu mới của giai cấp công nhân và nhân dân lao động để đánh bại các trào lưu tư tưởng, tuyên truyền lý luận về nhà nước pháp quyền tư sản, nhà nước bóc lột của giai cấp tư sản.

Cách thức đấu tranh chủ yếu là tác động vào nhận thức, tư tưởng, tâm lý, tình cảm để cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức đúng bản chất khoa học và cách mạng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hạn chế, ngăn chặn và làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Qua đó, làm cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, trực tiếp là cấp ủy, chính quyền, cơ quan chức năng, các lực lượng làm công tác tư tưởng, lý luận nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, nhiệm vụ của công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận trong tình hình mới.

Sức mạnh hiệu quả công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN là sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, phụ thuộc vào sức mạnh kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh của đất nước là chủ yếu, trước hết là vào chất lượng lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là cấp ủy đảng, tổ chức đảng, chính quyền, cơ quan tuyên giáo, Ban chỉ đạo 94 về phòng, chống diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa.

Âm mưu cơ bản và xuyên suốt trong chiến lược diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá Việt Nam là nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với nhà nước và toàn xã hội. Chúng tập trung vào những vấn đề mang tính lý luận như: phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước; phát tán, cổ xúy, ca ngợi tính “dân chủ” của chế độ tam quyền phân lập; khoét sâu, thổi phồng những hạn chế, yếu kém trong xây dựng, quản lý, điều hành của Nhà nước ta…Tính chất nham hiểm của các thủ đoạn trên là đồng nhất nhà nước pháp quyền với chế độ chính trị, cho rằng đã là nhà nước pháp quyền thì tất yếu là nhà nước tư sản, từ đó tán dương nhà nước tư sản, phủ nhận quan điểm, đường lối của Đảng ta về nhà nước pháp quyền XHCN. Bên cạnh sự chống phá của các thế lực thù địch, sự nghiệp xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN đang đặt ra nhiều vấn đề mới cần giải quyết cả về lý luận và thực tiễn. Nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong bộ máy nhà nước ta đang có chiều hướng gia tăng, trước hết và nguy hiểm nhất là trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng. Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng chỉ rõ: “Nguy cơ “diễn biến hòa bình” của thế lực thù địch nhằm chống phá nước ta; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; sự tồn tại và những diễn biến phức tạp của tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí” (1). Đây là những nguy cơ nếu không được ngăn chặn, sẽ làm biến dạng bản chất tốt đẹp của Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Vì vậy các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp và mọi cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân phải nhận thức đúng đắn nhiệm vụ đấu tranh tư tưởng, lý luận trong tình hình mới.

Trước hết phải tích cực quán triệt, nâng cao nhận thức, quan điểm của Đảng về công tác tư tưởng, lý luận trong Văn kiện Đại hội lần thứ XII: “Đổi mới công tác tư tưởng, lý luận, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng phục vụ yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị, phù hợp với từng giai đoạn, tạo sự thống nhất cao trong Đảng, đồng thuận trong xã hội; đẩy mạnh tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với từng đối tượng, theo hướng cụ thể, thiết thực, hiệu quả” (2). Đồng thời, kiên quyết, kiên trì đấu tranh chống lại những quan điểm tư tưởng, lý luận sai trái của các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội chính trị xuyên tạc bản chất tốt đẹp của Nhà nước ta; khắc phục những nhận thức lệch lạc về Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; chủ động kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch về vấn đề nhà nước.

Hai là, tăng cường công tác lãnh đạo của Đảng trong công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN.

Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố, điều kiện quyết định thắng lợi của cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận. Do đó, cần quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng về đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, khắc phục nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong bộ máy của Đảng và Nhà nước. Mọi hoạt động đấu tranh tư tưởng, lý luận về bảo vệ quan điểm của Đảng, phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đều phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp ủy đảng; sự tham mưu, hướng dẫn và quản lý của các cơ quan tuyên giáo từ trung ương đến cơ sở.

Các nghị quyết lãnh đạo thường kỳ, cấp ủy đảng cần chủ động đánh giá nghiêm túc kết quả đấu tranh tư tưởng, lý luận và bổ sung điều chỉnh các chủ trương giải pháp tổ chức thực hiện trong thời gian tới, trước hết tập trung vào nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN. Cần tiếp tục xây dựng, thực hiện nghiêm túc quy chế, quy định về trách nhiệm trực tiếp làm công tác tư tưởng, tham gia nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn của cấp ủy, cán bộ chủ trì và mọi cán bộ, đảng viên ở các cơ quan tuyên giáo, các học viện, nhà trường, cơ quan báo chí tuyên truyền trong cả nước.

Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và thực hiện có hiệu quả các chế độ công tác tư tưởng, quy chế dân chủ ở cơ sở, quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng, các lực lượng tiến hành công tác tư tưởng, lý luận; thường xuyên tiếp xúc, đối thoại với nhân dân, chủ động nắm bắt, dự báo diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên và có biện pháp giải quyết kịp thời những vấn đề nảy sinh, vướng mắc trong tư tưởng, nhận thức và hành vi của quần chúng nhân dân về vấn đề nhà nước.

Ba là, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của các cấp ủy, cán bộ chủ trì, các cơ quan, đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ đấu tranh tư tưởng, lý luận.

Cấp ủy, cán bộ chủ trì, các cơ quan, đơn vị, nhất là các cơ quan chuyên trách về công tác tư tưởng, lý luận phải đề ra được các chủ trương, biện pháp đấu tranh tư tưởng, lý luận bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN sát với đặc điểm, nhiệm vụ của từng địa phương, cơ quan, đơn vị mình. Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của cán bộ, đảng viên và các cấp, các ngành trong hình thức và phương pháp đấu tranh. Tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, rút kinh nghiệm, kịp thời khắc phục những khâu yếu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận.

Phát huy vai trò lực lượng chuyên trách, lực lượng nòng cốt như: đội ngũ cán bộ nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị và khoa học xã hội nhân văn, cán bộ hoạt động trên lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa, nghệ thuật, phát thanh, truyền hình… Đây là những lực lượng có vai trò rất quan trọng, trực tiếp trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, lý luận bảo vệ quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN. Theo đó, cấp ủy đảng các cấp cần quan tâm nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cho lực lượng này, động viên khích lệ họ tự giác, chủ động phát huy khả năng, sở trường của mình để tham gia tích cực, có hiệu quả vào cuộc đấu tranh phản bác của quan điểm sai trái, thù địch chống phá Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc các quy định, quy chế phối hợp giữa các ban, ngành của Đảng, Nhà nước có liên quan, trực tiếp là các lực lượng làm công tác tư tưởng, lý luận từ trung ương đến cơ sở trong nghiên cứu, dự báo âm mưu, thủ đoạn phá hoại về tư tưởng, lý luận của các thế lực thù địch.

Bốn là, tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN.

Những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thường xuất phát từ bên trong tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước ta, được các thế lực thù địch lợi dụng chống phá, nhằm xóa bỏ nền tảng tư tưởng, quan điểm của Đảng về xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN; làm mất vai trò lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước, xóa bỏ bản chất giai cấp công nhân của nhà nước; làm cho nhà nước không còn là của dân, do dân và vì dân; cuối cùng là làm mất đi hiệu lực, hiệu quả hoạt động của nhà nước, tự chuyển hóa thành nhà nước của giai cấp bóc lột, đi ngược lại lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc.

Do đó, trong xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN phải hết sức coi trọng đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Cần đặc biệt trú trọng xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, hướng tới một nền pháp luật vững mạnh, đồng bộ, bảo đảm tính tối thượng của hiến pháp, pháp luật trong điều chỉnh các quan hệ xã hội; nâng cao tính khả thi, tính nghiêm minh và bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật gắn với tăng cường công tác giáo dục, phổ biến pháp luật, làm cho mọi công dân thấy rõ quyền và lợi ích chính đáng của mình, từ đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.

Thực hiện tốt những vấn đề trên, ưu tiên kết hợp chặt chẽ trong các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của đất nước trong thời kỳ mới vừa tạo nên sức mạnh tổng hợp trong đấu tranh tư tưởng, lý luận, vừa bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng ta về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay. Những nội dung biện pháp cơ bản trên có vị trí, vai trò khác nhau nhưng quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau nhằm khai thác và phát huy cao nhất sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc thực hiện thắng lợi nội dung quan điểm của Đảng về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong bối cảnh mới.

______________

1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2016, tr.19, 46.

Nguồn : Tạp chí VHNT số 408, tháng 6 - 2018

Tác giả : BÙI QUANG HUY