Đội ngũ sĩ quan trẻ là lực lượng quan trọng trong xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân (PKKQ) cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Để đội ngũ sĩ quan trẻ có đủ phẩm chất, năng lực chuyên môn trong thực hiện các nhiệm vụ cần có nhiều giải pháp với sự tham gia của nhiều chủ thể; trong đó việc phát triển năng lực thực tiễn theo nghị quyết Trung ương 7 khóa XII của Đảng Cộng sản Việt Nam là vấn đề có ý nghĩa quan trọng.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên về mọi mặt cả đức và tài (vừa hồng vừa chuyên, phẩm chất và năng lực, đạo đức và tài năng). Theo Người, tài bao gồm: trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực công tác thực tiễn cách mạng được hình thành, bồi dưỡng và phát triển qua thực tiễn công tác. Người đã khẳng định: “Năng lực của con người không phải hoàn toàn tự nhiên mà có, mà một phần lớn do công tác, do tập luyện mà có” (1).

Sĩ quan trẻ luôn được quan tâm vấn đề năng lực thực tiễn - Ảnh: Ngọc Anh
 

Vận dụng tư tưởng của Người, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề cao vai trò của đội ngũ cán bộ đối với sự thành công của cách mạng nước nhà. Nắm bắt xu thế và đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay, Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII xác định mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, đối với đội ngũ cán bộ quân đội, mục tiêu đưa ra đến năm 2030 là: “Tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân; có ý thức tổ chức kỉ luật nghiêm, sức chiến đấu, cao; có số lượng và cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; từ 20 - 30% đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế” (2).

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước vẫn hằng ngày, hằng giờ thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, thực hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, thúc đẩy “phi chính trị” hóa quân đội. Các thành tựu của khoa học công nghệ được ứng dụng vào lĩnh vực quân sự, yêu cầu xây dựng quân đội theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước đặt ra vấn đề phải bồi dưỡng giáo dục, rèn luyện về mọi mặt cho quân nhân, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, sĩ quan trẻ trong quân đội. Trong khi đó: “Năng lực của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều, trình độ ngoại ngữ, kĩ năng giao tiếp và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế còn nhiều hạn chế” (3). Do đó, vấn đề xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ trẻ đòi hỏi phải có những phẩm chất và năng lực ngày càng cao, đặc biệt là bản lĩnh chính trị, đạo đức lối sống và năng lực thực tiễn. Năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ ở Quân chủng PKKQ được biểu hiện trên các phương diện như sau:

Một là, năng lực quán triệt và cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội, nhiệm vụ của Quân chủng PKKQ thành nhiệm vụ chính trị của đơn vị để tổ chức thực hiện. Sĩ quan trẻ là lực lượng gần gũi nhất với cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị. Đội ngũ sĩ quan trẻ là những người quán triệt và trực tiếp cụ thể hóa các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và cấp mình thành kế hoạch, nội dung, chương trình hành động và tổ chức thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Sĩ quan trẻ tham gia đóng góp ý kiến, đề xuất lãnh đạo, chỉ huy cấp trên về chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ huy đơn vị.

Hai là, năng lực quản lý, chỉ huy làm chủ vũ khí trang bị, đồng thời làm nhiệm vụ huấn luyện, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa vũ khí. Là người chỉ huy, quản lý các hoạt động của đơn vị cấp phân đội, sĩ quan trẻ phải trực tiếp quản lý cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền theo điều lệnh, điều lệ quân đội, đồng thời, thông qua huấn luyện, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện mà hình thành những phẩm chất, năng lực của quân nhân cách mạng.

Ba là, sĩ quan trẻ là người tổ chức, thiết lập và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp với chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân, thực hiện chức năng đội quân công tác. Với tính chất đặc thù của các đơn vị PKKQ việc thiết lập và duy trì quan hệ gắn bó với nhân dân luôn được coi là nhiệm vụ quan trọng của các đơn vị. Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đơn vị, sĩ quan trẻ là người đi đầu trong việc thiết lập, duy trì các mối quan hệ gắn bó với chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân, làm tốt công tác dân vận, qua đó tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nhân dân, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân.

Bốn là, cùng với các lực lượng khác, với vai trò là người chỉ huy đơn vị, hiện nay, để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới, sĩ quan trẻ là lực lượng quan trọng tham gia đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, bảo vệ đường lối, quan điểm của Đảng, làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình”, phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay tại đơn vị mình quản lý, đồng thời làm tốt các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, đối ngoại… duy trì sự ổn định, vững mạnh của đơn vị mà mình trực tiếp quản lý, chỉ huy.

Trong những năm qua, trong xây dựng con người, vũ khí trang bị, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng PKKQ đã luôn quán triệt, thực hiện Nghị quyết của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đẩy mạnh thực hiện xây dựng theo hướng “tinh, gọn, mạnh”; đặc biệt trong việc đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, cùng với nâng cao bản lĩnh chính trị, xây dựng phẩm chất đạo đức cách mạng, vấn đề năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ luôn được quan tâm, chú trọng, nhằm mục đích giải quyết tốt những yêu cầu về khai thác, làm chủ vũ khí, trang bị; huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, giải quyết tốt công tác tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền, xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Tuy nhiên, một số cán bộ, nhất là sĩ quan trẻ còn có những hạn chế nhất định trong xử lý tình huống gắn với chuyên ngành, năng lực quản lý có mặt chưa sát thực tế, công tác giáo dục, quán triệt nhiệm vụ, nắm, giải quyết tư tưởng của cán bộ ở một số đơn vị chưa nhạy bén, thiếu chiều sâu, năng lực ngoại ngữ của một số sĩ quan trẻ chưa đáp ứng được yêu cầu khai thác vũ khí và hội nhập quốc tế; những hạn chế, khuyết điểm trên gắn với chức trách, nhiệm vụ và năng lực thực tiễn của đội ngũ sĩ quan trẻ ở các phân đội đang làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Để phát triển năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ ở Quân chủng PKKQ, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:

Nâng cao nhận thức và làm tốt công tác phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng nhằm tạo ra bước chuyển về nhận thức và hành động trong phát triển năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ.

Phát triển năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ có sự tham gia, kết hợp, phát huy trách nhiệm của nhiều tổ chức, lực lượng, vai trò lãnh đạo, chỉ huy của người quản lý, cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể đơn vị, tính tích cực, tự giác, chủ động trong nhận thức và hành động của bản thân sĩ quan trẻ; từ đó đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ thành lớp người vừa “hồng”, vừa “chuyên”, đóng góp ngày càng nhiều cho Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Các cơ quan chuyên trách phát huy vai trò, trách nhiệm trong việc xây dựng cơ chế làm việc, môi trường công tác, tạo điều kiện thuận lợi cho sĩ quan trẻ phát triển năng lực thực tiễn. Đội ngũ lãnh đạo, quản lý sĩ quan trẻ ở cơ sở cần đổi mới nhận thức trong cách đánh giá về phẩm chất, năng lực của họ, đẩy mạnh xây dựng môi trường đơn vị theo hướng phát huy dân chủ, coi trọng sự sáng tạo, cái mới tạo ra những điều kiện thuận lợi cho sĩ quan trẻ được phát hiện, được bồi dưỡng và phát huy năng lực thực tiễn của mình.

Nâng cao chất lượng giáo dục, rèn luyện, tự giáo dục, tự rèn luyện năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ ở Quân chủng PKKQ hiện nay.

Giáo dục, rèn luyện của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì, quản lý nhằm tạo ra điều kiện khách quan cho quá trình tự giáo dục, rèn luyện năng lực thực tiễn của họ. Bên cạnh đó, tự giáo dục, rèn luyện là biểu hiện tính tích cực, chủ động của bản thân nhằm phát huy vai trò nhân tố chủ quan trong phát triển năng lực thực tiễn.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa của năng lực thực tiễn trong công tác cho sĩ quan trẻ, đồng thời mạnh dạn tạo cơ hội, tin tưởng cho đội ngũ này thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi yêu cầu cao để phát triển năng lực thực tiễn, có biện pháp uốn nắn, điều chỉnh kịp thời, đúng hướng để chất lượng rèn luyện khả năng chỉ huy, quản lý… của họ trong hoạt động thực tiễn có hiệu quả cao, đạt được mục tiêu đề ra.

Bản thân mỗi sĩ quan trẻ cần xác định đúng mục tiêu phấn đấu, rèn luyện, có kế hoạch và biện pháp thực hiện cụ thể, hiệu quả, cần tích cực tự đổi mới nhận thức về vai trò, vị trí của mình với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Qua đó, hình thành động cơ, trách nhiệm đúng đắn trong phát triển năng lực thực tiễn, kết hợp với tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực tư duy lý luận.

Xây dựng môi trường chính trị, quân sự, văn hóa tốt đẹp, chính quy, mẫu mực tạo điều kiện phát triển năng lực thực tiễn cho sĩ quan trẻ ở Quân chủng PKKQ.

Phát triển năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ còn phụ thuộc vào việc tạo ra môi trường chính trị dân chủ ở cơ sở, thừa nhận vai trò của đội ngũ cán bộ trẻ, đồng thời giữa các thành viên trong tập thể có lối sống văn hóa, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong thực hiện công việc.

Thông qua thực tiễn quản lý, khai thác vũ khí, trang bị, đấu tranh phòng chống “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… giúp cho sĩ quan trẻ có cơ hội vận dụng kiến thức đã học hỏi, tích lũy để phát triển năng lực thực tiễn của bản thân. Thực tiễn chính là nơi kiểm tra, đánh giá thực chất năng lực của sĩ quan trẻ. Xây dựng các đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức làm cơ sở tạo ra sự thống nhất về ý chí và hành động. Đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục, đào tạo ở các học viện, nhà trường để nâng cao hiệu quả làm việc cho sĩ quan trẻ ngay khi mới ra trường. Tăng cường đưa sĩ quan trẻ đi học hỏi kinh nghiệm thực tế ở các đơn vị có môi trường quản lý, rèn luyện tốt để học hỏi kinh nghiệm.

Trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc phát hiện, bồi dưỡng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trở thành vấn đề cấp thiết, một đòi hỏi mang tính tất yếu khách quan. Do đó, phát triển năng lực thực tiễn của sĩ quan trẻ là vấn đề có tính quy luật để phù hợp với thực tiễn xây dựng quân đội, Quân chủng PKKQ tiến thẳng lên hiện đại, qua đó góp phần bảo vệ sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay.

______________

1. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.280.

2, 3. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2018, tr.59-60, 47.