Ngày 22-9-2024, các nghệ sĩ Pháp và Việt Nam của Xưởng Kịch và Nghệ thuật ATH sẽ giới thiệu với công chúng vở kịch “Ngày xưa” tại Trường Pháp quốc tế Alexandre Yersin (số 44 phường Gia Thượng, Ngọc Thụy, Long Biên, Hà Nội). Vở diễn là một tác phẩm sân khấu hợp tác Pháp-Việt, được chuyển thể từ những sự tích và truyền thuyết dân gian lâu đời tại Việt Nam do đạo diễn người Pháp Quentin Delorme dàn dựng.

Một cảnh trong vở "Ngày xưa"

Một trải nghiệm sân khấu độc đáo cho mọi lứa tuổi

Ngày xưa lấy cảm hứng chủ yếu từ ba sự tích dân gian được chuyển thể thành kịch là Thần trụ trời (sự tích về cội nguồn của thế gian), Con rồng cháu tiên (câu chuyện về sự ra đời của xã hội Việt Nam) và Sự tích trầu cau (minh họa mối liên kết căn bản giữa con người và thiên nhiên). Ba sự tích kết hợp lại tạo nên một vở diễn đầy màu sắc, trong đó mỗi câu chuyện lần lượt mở ra và cùng nhau cộng hưởng. Được trích từ cuốn Đầm Nhất Dạ và các truyền thuyết khác của Việt Nam của nhà văn Trần Huy Minh, ba sự tích đậm chất thần thoại này vẫn được lưu truyền đến nay và có một điểm chung nổi bật, đó là sự kết hợp hài hòa giữa trí tưởng tượng, sự siêu nhiên và chủ nghĩa hiện thực.

Thôi thúc bởi ý tưởng về một loại hình kịch đại chúng mang đến cơ hội tiếp cận văn hóa và giáo dục cho tất cả mọi người, đạo diễn Quentin Delorme mong muốn vở diễn Ngày xưa sẽ là một vở kịch phù hợp với mọi lứa tuổi nhờ vào các hình thức biểu đạt đa dạng, mới mẻ, độc đáo mà vẫn dễ tiếp cận trong cách dàn dựng và biên đạo. Theo đó, vở diễn sẽ bao gồm các hình thức biểu đạt nghệ thuật hết sức phong phú, từ âm nhạc, trình chiếu video, truyện tranh, đến nghệ thuật múa rối, bi kịch Hy Lạp… Khán giả sẽ có cơ hội trải nghiệm sự đa dạng của các loại hình nghệ thuật sân khấu. Dự án sáng tạo này được kỳ vọng sẽ là một vở diễn hấp dẫn và hào sảng, như truyền thống của một vở kịch đại chúng đích thực.

Đạo diễn Quentin Delorme tốt nghiệp chương trình đào tạo chuyên sâu tại Trường kịch nghệ nổi tiếng của Pháp Cours Florent (Paris) năm 2006. Từ năm 2003 đến 2010, anh là giám đốc của một đoàn kịch nghệ và làm việc tại nhiều quốc gia như Pháp, Việt Nam, Maroc, Ý và Bỉ. Từng là quán quân giải thưởng “Tài năng trẻ Paris” năm 2008, anh cũng tham gia vào việc thành lập và quản lý trung tâm văn hóa "Le Sans Plomb" ở Ivry sur Seine (Pháp). Năm 2010, cùng với Marianne Seguin, anh thành lập ATH (Xưởng Kịch và Nghệ thuật) tại Việt Nam, nhấn mạnh vào việc phát triển bản thân thông qua nghệ thuật biểu diễn. Các nghệ sĩ tham gia vở diễn bao gồm: Hứa Thanh Tú (Nhà soạn nhạc/Nhạc sĩ/Người kể chuyện/Diễn viên), Étienne Rousseaux (Nhạc sĩ/Diễn viên), Nguyễn Nhật Bích (Biên đạo/Diễn viên) cùng các diễn viên: Marianne Seguin, Hayley Nguyễn Ngọc Mai, Hong MA.

Vở diễn quy tụ các nghệ sĩ Việt Nam và Pháp

Sáng tạo dựa trên sự giao thoa văn hóa

Đại diện Viện Pháp tại Việt Nam cho biết, vở diễn Ngày xưa quy tụ các nghệ sĩ Việt Nam và Pháp nhằm mục đích kết hợp hai ngôn ngữ, hai nền văn hóa, các xu hướng thẩm mỹ cùng những quy chiếu lịch sử và đương đại. Dự án nhằm mục đích tạo ra một vở diễn kép có thể được ngắm nhìn qua hai lăng kính văn hóa. Qua không gian thử nghiệm sân khấu này, hai nền văn hóa được hòa trộn một cách tinh tế, Ngày xưa muốn hướng tới việc tạo ra một loại chất liệu vượt qua những khác biệt và từ đó mang một tầm vóc phổ quát hơn.

Điểm đặc biệt của vở diễn chính là tái hiện truyện thần thoại Việt Nam qua cách thể hiện mới mẻ, hiện đại. Tác phẩm là sự pha trộn giữa nghi lễ thờ cúng tổ tiên ở Việt Nam và thẩm mỹ đương đại thế giới.

Đạo diễn Quentin Delorme cho biết: “Thông qua việc tái hiện truyền thuyết về Âu Cơ, về quá trình hình thành Hồ Tây hay đỉnh núi Thạch Môn... tôi khao khát đưa khán giả trở về với cội nguồn của một nền văn hóa phong phú hơn, mang tính cộng đồng hơn và nhân văn hơn. Thông qua việc tái hiện lại ba sự tích kinh điển, mang tính nền tảng của văn hóa Việt Nam, tôi cũng muốn nêu bật những điểm tương đồng vô cùng rõ nét giữa nền văn hóa Việt Nam với các nền văn hóa khác trên thế giới”.

NGÔ HỒNG VÂN