Thống nhất bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội nhân dân Việt Nam là giá trị văn hóa quân sự đặc sắc. Trong điều kiện hiện nay, việc giữ gìn, củng cố, tăng cường, phát huy giá trị văn hóa đó của quân đội ta để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng bảo vệ tổ quốc là vấn đề có ý nghĩa sâu sắc và cấp thiết. Ra đời ở một nước thuộc địa nửa phong kiến, thành phần tham gia chủ yếu là nông dân, dưới sự lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, được nhân dân hết lòng yêu thương, đùm bọc, nuôi dưỡng; kế thừa những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, nhất là truyền thống yêu nước, đánh giặc giữ nước, quân đội ta thực sự là quân đội kiểu mới, mang bản chất giai cấp công nhân, đồng thời mang tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc.

Bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta là giá trị văn hóa cơ bản, thể hiện ở sự giác ngộ lý tưởng cách mạng, mục tiêu chiến đấu, hệ tư tưởng và nguyên tắc tổ chức xây dựng quân đội. Trong đó, đặc trưng cơ bản là: mục tiêu chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; lòng yêu nước, sự giác ngộ sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; trung thành tuyệt đối với Đảng, với tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn đến mấy cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.

Là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, thành quả cách mạng và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của nhân dân, quân đội ta luôn nêu cao quyết tâm thực hiện thắng lợi mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Khi đất nước bị xâm lăng, quân đội ta cùng với toàn dân tộc đã dũng cảm, kiên cường chiến đấu chống quân xâm lược, giành lại độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Trong thời bình, toàn quân luôn tích cực học tập, rèn luyện, nâng cao năng lực, trình độ về chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học, trang bị kỹ thuật, sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống; tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn, xây dựng nông thôn mới... Toàn quân luôn quán triệt, chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân đội, xây dựng nếp sống chính quy, giữ gìn và phát huy phẩm chất bộ đội cụ Hồ trong tình hình mới. Quân nhân luôn thương yêu, đùm bọc, đoàn kết, thống nhất, “đồng cam, cộng khổ, chia ngọt, sẻ bùi”, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ, coi đơn vị là nhà, đồng đội là anh em. Đó là những giá trị văn hóa quân sự sâu sắc.

Tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội vừa là nét đặc sắc vừa là giá trị văn hóa có tính đặc thù. Xuyên suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội, luôn có sự sát cánh, đùm bọc, chở che, nuôi dưỡng, giúp đỡ của nhân dân. Sự gắn bó mật thiết giữa quân đội với nhân dân đã làm cho tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội ngày càng sâu sắc, đó cũng là vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng quân đội ta. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Quân đội ta là quân đội nhân dân. Nghĩa là con em ruột thịt của nhân dân. Đánh giặc để giành lại độc lập thống nhất cho tổ quốc, để bảo vệ tự do, hạnh phúc của nhân dân. Ngoài lợi ích của nhân dân, quân đội không có lợi ích nào khác” (1).

Thực tiễn đấu tranh cách mạng và quá trình xây dựng, phát triển của quân đội cho thấy, trong thử thách ác liệt của chiến tranh hay trong hòa bình, bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội ta không ngừng được củng cố, phát triển và thống nhất bền chặt với nhau. Hơn 73 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, cùng cả dân tộc lập nên nhiều chiến công vang dội. Từ đó làm cho bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội hòa quyện và không ngừng được làm giàu về giá trị. Những giá trị văn hóa đó là sự kết tinh, cô đọng suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, được lan tỏa và trở thành nét đặc sắc trong văn hóa quân sự Việt Nam.

Hiện nay, yêu cầu nhiệm vụ, mục tiêu bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN có sự phát triển. Mục tiêu trọng yếu là phải kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; bảo vệ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; bảo vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, không để bị động, bị bất ngờ trong mọi tình huống.

Trong khi đó, trên thế giới, hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo nhưng có nhiều diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường. Những căng thẳng, xung đột sắc tộc, tôn giáo, ly khai, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng, bạo loạn chính trị, can thiệp, lật đổ, khủng bố vẫn diễn ra gay gắt; những tranh chấp về biên giới, lãnh thổ, biển đảo, chủ quyền lãnh thổ ở biển Đông có thể có biến động mới, phức tạp. Trong nước, các thế lực thù địch đẩy mạnh hoạt động chống phá trên các lĩnh vực bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với nhiều âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt. Bên cạnh đó, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí... Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh mẽ, tác động rất lớn đến tư duy về quân sự, quốc phòng, phương thức tác chiến.

Từ bài học kinh nghiệm của các nước XHCN ở Liên Xô, Đông Âu trước đây cho thấy, khi bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội không được giữ gìn, củng cố, tăng cường, đã làm cho quân đội mất phương hướng chính trị, xa rời bản chất giai cấp công nhân, xa rời mục tiêu chủ nghĩa xã hội, không còn là lực lượng chính trị, vũ trang tin cậy, tuyệt đối trung thành của Đảng, Nhà nước, của nhân dân. Trong khi đó, V.I.Lênin đã chỉ rõ, giai cấp vô sản muốn là giai cấp thống trị thì phải tỏ rõ điều đó bằng tổ chức quân sự của mình. “Trong mỗi bước đi đến hòa bình, chúng ta đều phải dốc toàn lực để hoàn toàn sẵn sàng chiến đấu, tuyệt đối không được giải giáp quân đội chúng ta. Quân đội chúng ta là một bảo đảm thực sự khiến cho các cường quốc không dám có mưu toan hành động gì, mưu toan xâm lược gì đối với chúng ta được” (2).

Trên cơ sở học thuyết Mác - Lênin về chiến tranh và quân đội, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về xây dựng quân đội; để giữ gìn, củng cố, tăng cường và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội ta, cần tập trung thực hiện những nội dung cơ bản sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội. Đây là nguyên tắc cơ bản, quan trọng hàng đầu, bảo đảm để xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, là cội nguồn quyết định sự phát triển, trưởng thành, là điều kiện tiên quyết để giữ gìn, củng cố, tăng cường và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội. Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Phải tiếp tục giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với quân đội nhân dân” (3). Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, kịp thời bổ sung, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội theo hướng chặt chẽ, nghiêm túc, kịp thời, phù hợp với đặc thù, nhiệm vụ, phát huy tốt tính chủ động của các tổ chức và hiệu lực, hiệu quả, để “xây dựng quân đội nhân dân... vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân” (4).

Tập trung lãnh đạo xây dựng quân đội vững mạnh về mọi mặt. Về chính trị, cần củng cố vững chắc lòng trung thành với mục tiêu, lý tưởng cách mạng, phục tùng sự lãnh đạo của Đảng, tin tưởng vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và công cuộc đổi mới của đất nước; ra sức phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, của đất nước, dân tộc. Về tư tưởng, làm cho toàn quân luôn kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Trong mọi hoàn cảnh, luôn vững vàng về tư tưởng, bản lĩnh chính trị. Bảo vệ và giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong toàn quân. Về tổ chức, xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, linh hoạt, có số lượng, chất lượng và cơ cấu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; có chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, phù hợp với quyết tâm bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN. Về đạo đức, bồi đắp cho toàn quân có quyết tâm phấn đấu vươn lên, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc; luôn đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết; nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, tôn trọng, quan tâm giúp đỡ nhau trong thực hiện nhiệm vụ; chấp hành nghiêm kỷ luật quân đội; có lối sống lành mạnh; có tinh thần quốc tế vô sản, tính nhân đạo, nhân văn sâu sắc.

Hai là, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của hệ thống tổ chức đảng trong quân đội ngang tầm với nhiệm vụ cách mạng, thực sự là hạt nhân lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu giữ gìn, củng cố, tăng cường và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội. Xây dựng hệ thống tổ chức đảng trong toàn quân vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay; Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; gắn với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05/CT-BCT của Bộ Chính trị khóa XII. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tổ chức, nền nếp chế độ tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng. Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên, cán bộ trong toàn quân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, thực sự là lực lượng nòng cốt, tiêu biểu để lan tỏa việc giữ gìn, củng cố, tăng cường và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội.

Ba là, nâng cao trình độ nhận thức của toàn quân về quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nguồn gốc, bản chất của quân đội. Thường xuyên quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X trong toàn quân. Củng cố vững chắc toàn quân về tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận thức đúng, phân biệt rõ đối tác, đối tượng, không mơ hồ, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vững chắc tổ quốc và chiến thắng kẻ thù trong mọi tình huống. Nhận thức đúng tính chất, yêu cầu, mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới, thấy hết những khó khăn, phức tạp, xác định rõ quyết tâm, trách nhiệm, tích cực chủ động trong mọi hoạt động, hoàn thành tốt nhiệm vụ; thực hiện tư tưởng cách mạng tiến công; kiên trì quan điểm quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân. Ra sức bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng.

Bốn là, tiếp tục củng cố tình đoàn kết giữa quân đội với nhân dân ngày càng gắn bó mật thiết, bền vững, luôn xứng đáng là quân đội phục vụ nhân dân, bảo vệ lợi ích của nhân dân và của toàn dân tộc. Thực tiễn lịch sử chứng minh, mọi bước phát triển, trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta luôn có sự sát cánh, nuôi dưỡng, giúp đỡ, đùm bọc của nhân dân, nhờ đó mà quân đội luôn “có hậu phương vững chắc”, để tập trung cao độ thực hiện nhiệm vụ, sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Trong điều kiện mới, hơn bao giờ hết, quân đội càng phải gắn bó máu thịt, đoàn kết keo sơn hơn nữa với nhân dân. Thực hiện tốt công tác dân vận, tham gia có hiệu quả việc phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn; xây dựng các khu kinh tế mới; xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới... Biết tranh thủ và phát huy sức mạnh từ nơi dân, dựa vào nhân dân, sự đoàn kết, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi của nhân dân để thực hiện nhiệm vụ. Đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động giao lưu, kết nghĩa giữa các đơn vị quân đội với nhân dân, tạo sự đoàn kết, hiểu biết sâu sắc, làm cho hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” không ngừng tỏa sáng trong nhân dân. Từ đó, làm cho tính nhân dân, tính dân tộc của quân đội ngày càng được củng cố, bồi đắp vững chắc hơn.

Các chiến sĩ bộ đội giúp nhân dân khu vực biên giới sau thiên tai

Ảnh VOV

Năm là, kiên quyết, kiên trì đấu tranh, phản bác lại những quan điểm sai trái chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta và quân đội. Hiện nay, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đang ra sức xuyên tạc bản chất của quân đội nhân dân Việt Nam. Thực chất của quan điểm trên là che đậy bản chất phản động, phản khoa học của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, làm cho quân đội dao động về tư tưởng, mất phương hướng chính trị; thiếu niềm tin vào Đảng, vào chế độ, phai nhạt mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, dẫn đến suy yếu, mất sức chiến đấu; tước bỏ quyền lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Đây là một thủ đoạn nham hiểm trong chiến lược “diễn biến hòa bình” với ý đồ phi vô sản hóa, để từng bước tư sản hóa quân đội vốn là quân đội cách mạng, tước vũ khí của giai cấp công nhân, vô hiệu hóa công cụ bạo lực để chuyển sang tay giai cấp thống trị khác; xóa bỏ thành quả cách mạng, xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, tiến tới xóa bỏ chế độ XHCN ở nước ta. Do đó, cần kịp thời nhận diện, “tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch” (5).

Như vậy, việc giữ gìn, củng cố, tăng cường và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội ta hiện nay là vấn đề cơ bản, thường xuyên và trọng yếu. Cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị, trực tiếp là hệ thống tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chính trị trong toàn quân dưới sự lãnh đạo của Đảng và tinh thần trách nhiệm của mọi quân nhân trong việc rèn luyện phẩm chất, năng lực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

______________

1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009, tr.426.

2. V.I. Lênin, Toàn tập, tập 40, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1977, tr.288.

3, 4, 5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2016, tr.150, 149, 201.

Tác giả: Nguyễn Thanh Hải

Nguồn : Tạp chí VHNT số 412, tháng 10 - 2018