Duyên hải miền Trung là khu vực có vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng, nhất là trong phát triển kinh tế biển và các hoạt động kinh tế trên dải đất liền ven biển, tạo thế tiến ra biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Xây dựng thế trận lòng dân vững mạnh đóng vai trò quyết định việc phát huy vị thế, tiềm năng của khu vực Duyên hải miền Trung, không chỉ góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh trên địa bàn mà còn góp phần quan trọng vào nâng cao sức mạnh chiến đấu, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền của Tổ quốc.

Xây dựng, củng cố thế trận lòng dân trên địa bàn Duyên hải miền trung là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn dưới sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện quan điểm nhất quán của Đảng về “Xây dựng thế trận lòng dân, tạo nền tảng vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân” (1). Trong đó, lực lượng dân quân tự vệ biển là lực lượng quan trọng, trực tiếp tham gia xây dựng thế trận lòng dân trên địa bàn Duyên hải miền Trung. Dân quân tự vệ biển là “lực lượng làm nhiệm vụ trên các hải đảo, vùng biển Việt Nam” (2), là một bộ phận của lực lượng dân quân tự vệ Việt Nam, được tổ chức ở các địa phương ven biển, đảo, cơ quan, tổ chức có phương tiện hoạt động trên biển, với chức năng, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, là bộ phận quan trọng cấu thành thế trận quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân của Tổ quốc, lực lượng có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp tham gia xây dựng, củng cố thế trận lòng dân trên địa bàn Duyên hải miền Trung hiện nay.

Trước hết, dân quân tự vệ biển trên địa bàn Duyên hải miền Trung là nòng cốt trong công tác tuyên truyền, giáo dục quan điểm, đường lối của Đảng đến các tầng lớp nhân dân, qua đó nâng cao nhận thức, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, thế trận lòng dân trên địa bàn.

Với đặc thù phần lớn là ngư dân, với ngư trường hoạt động rộng, phân tán, có ít thời gian tập trung việc giáo dục, quán triệt quan điểm đường lối của Đảng về phát triển kinh tế, xã hội, về đường lối quân sự, quốc phòng an ninh gặp không ít khó khăn. Do đó, với vai trò nòng cốt trong mọi hoạt động trên biển, lực lượng dân quân tự vệ biển không chỉ bám biển khai thác hải sản, tham gia bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới biển đảo mà còn là lực lượng quan trọng trực tiếp tiến hành tuyên truyền, vận động ngư dân chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, giúp bà con nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, gắn lao động sản xuất, phát triển kinh tế với giữ vững an ninh trật tự trên biển; đồng thời luôn là chỗ dựa vững chắc, tin cậy cho ngư dân khi tham gia đánh bắt xa bờ gặp tình huống bất trắc trên biển. Trên cơ sở đó, góp phần nâng cao nhận thức của mỗi người dân, tạo sự thống nhất, đồng thuận, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, tạo nền tảng vững chắc cho bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Dân quân tự vệ biển địa bàn Duyên hải miền Trung là lực lượng nòng cốt trong phối hợp hiệp đồng với các lực lượng tham gia giữ gìn an ninh trật tự, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Có thể thấy, hoạt động kinh tế xã hội chủ yếu của vùng Duyên hải miền Trung gắn chặt với biển, việc giữ gìn trật tự an toàn xã hội, nhất là an toàn các hoạt động trên biển trở thành yêu cầu khách quan, làm cơ sở cho nhân dân yên tâm bám biển, phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Hiện nay, kẻ thù đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ hòng chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, những biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến” tự chuyển hóa trong nội bộ… đang đặt ra yêu cầu với cả hệ thống chính trị, lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn Duyên hải miền Trung, nhất là lực lượng dân quân tự vệ biển cần phải nhận thức tham gia xây dựng hệ chống chính trị cơ sở vững mạnh, tạo sự đồng thuận, thống nhất, tạo sức mạnh nội sinh đánh thắng mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ thù.

Với chức năng nhiệm vụ của mình, dân quân tự vệ biển trên địa bàn Duyên hải miền Trung trở thành lực lượng nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng, Hải quân, Kiểm ngư giữ vững an ninh, trật tự, bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo Tổ quốc, giữ vững trận địa chính trị tư tưởng trên địa bàn, tạo sự ổn định, đoàn kết, thống nhất, đồng thuận ở từng địa phương và trên toàn địa bàn. Trên cơ sở đó tiếp tục củng cố, giữ vững thế trận lòng dân, tạo “hệ miễn dịch” đấu tranh với âm mưu thủ đoạn của kẻ thù, phát huy vai trò của lực lượng dân quân tự vệ nói chung, dân quân tự vệ biển nói riêng như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận địch nhân hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã” (3).

Dân quân tự vệ biển là lực lượng đi đầu trong khắc phục thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ. Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu, tình hình thời tiết, khí tượng, thủy văn diễn biến ngày càng phức tạp, cực đoan và khó lường. Duyên hải miền Trung là một trong những khu vực đón nhận thiên tai nhiều nhất của cả nước, gây thiệt hại nhiều về người và của của nhân dân trên địa bàn. Trong hoàn cảnh đó, lực lượng dân quân tự vệ biển đóng vai trò là lực lượng tại chỗ tham gia xử lý giờ đầu, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, tổ chức có liên quan trong hoạt động phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Những hoạt động tích cực của lực lượng dân quân tự vệ biển trên địa bàn Duyên hải miền Trung đối với công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố đã góp phần quan trọng giảm thiệt hại về tính mạng, tài sản của nhà nước và nhân dân, ổn định an sinh xã hội tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh trên địa bàn; được Đảng, Nhà nước và cấp ủy, chính quyền, nhân dân các địa phương đánh giá cao, trên cơ sở đó củng cố lòng tin của nhân dân, tạo sự đồng thuật trong nhân dân.

Dân quân tự vệ biển tích cực tham gia phát triển kinh tế xã hội, xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh. Với đặc thù là lực lượng vũ trang không thoát ly sản xuất, bám dân, bám biển, ở ngay trong dân, nắm chắc phong tục, tập quán và đời sống của dân, thời gian qua, lực lượng dân quân, tự vệ biển đã phát huy ưu thế, tích cực tham gia có hiệu quả công tác dân vận, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng và an ninh; xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh toàn diện, tạo môi trường lao động trên biển an toàn, lành mạnh, đồng thời là “cánh tay nối dài” bảo vệ chủ quyền biển, đảo và là nhịp cầu nối quan trọng từ biển tới đất liền. Những nỗ lực trên đã giúp địa phương phát huy mọi nguồn lực và tiềm năng hiện có, tập trung phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo quê hương tạo cơ sở vững chắc của thế trận lòng dân trên địa bàn Duyên hải miền Trung.

Có thể khẳng định, trong những năm qua, lực lượng dân quân tự vệ biển trên địa bàn Duyên hải miền Trung đã đóng vai trò quan trọng, tích cực tham gia xây dựng thế trận lòng dân trên địa bàn, góp phần giữ vững và củng cố an ninh, trật tự trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, góp phần quan trọng vào xây dựng, phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc và chủ trương phát triển bền vững kinh tế biển trong giai đoạn mới; những biến động của tình hình thế giới, khu vực, những vấn đề liên quan đến chủ quyền biển đảo diễn biến phức tạp, những mối đe dọa đến an ninh phi truyền thống; hoạt động chống phá của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch nhằm chia rẽ lòng dân, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… đã và đang tác động không nhỏ đến xây dựng thế trận lòng dân trên phạm vi cả nước nói chung, trên địa bàn Duyên hải miền Trung nói riêng. Do vậy, việc phát huy vai trò dân quân tự vệ biển tham gia xây dựng thế trận lòng dân càng có ý nghĩa cấp thiết, quyết định trực tiếp đến việc giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ vững chắc biển đảo trên địa bàn Duyên hải miền Trung hiện nay.

Trong thời gian tới, để nâng cao vai trò của dân quân tự vệ biển tham gia xây dựng thế trận lòng dân trên địa bàn Duyên hải miền Trung cần tập trung giáo dục, nâng cao nhận thức về quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng thế trận lòng dân, chiến tranh nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, về vị trí, vai trò của dân quân tự vệ biển tham gia xây dựng thế trận lòng dân trên địa bàn; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương; xây dựng, hoàn thiện cơ chế phối hợp hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ biển với các thành phần, các lực lượng; phát huy tốt vai trò của lực lượng dân quân tự vệ biển tham gia phát triển kinh tế, bảo đảm tốt an sinh xã hội, kết hợp phát triển kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân và lực lượng dân quân tự vệ biển…

 ______________

Tác giả: Nguyễn Trọng Đại

Nguồn: Tạp chí VHNT số 455, tháng 3-2021