Công tác tư tưởng trong quân đội là một bộ phận cơ bản cấu thành công tác tư tưởng của Đảng, lĩnh vực trọng yếu để xây dựng sức mạnh chính trị, tinh thần của quân đội. Trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, cứu nước, công tác tư tưởng đã góp phần quan trọng trong xây dựng, bồi đắp quyết tâm chiến thắng. Dù thời gian đã lùi xa, song những kinh nghiệm về việc phát huy vai trò của công tác tư tưởng trong xây dựng quyết tâm đánh thắng giặc ngoại xâm đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị, cần được chắt lọc, vận dụng trong xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác tư tưởng trong việc nêu cao tinh thần và ý chí chiến đấu cho quân đội, ngày 19-3-1965, Tổng cục Chính trị ra chỉ thị tổ chức đợt giáo dục tình hình nhiệm vụ mới cho chiến sĩ toàn quân. Mục đích của việc này là làm cho chiến sĩ nhận rõ yêu cầu cấp bách của tình thế cách mạng sôi sục hiện nay, thấy rõ thắng lợi to lớn của ta, thất bại và âm mưu xâm lược trắng trợn của địch, từ đó xác định: “Quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ ở mọi nơi. Quyết tâm hy sinh chiến đấu đến giọt máu cuối cùng vì độc lập, tự do của tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội”(1).

Tiếp đó, từ ngày 25 đến ngày 27-3-1965, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa III họp Hội nghị lần thứ 11. Hội nghị đã phân tích âm mưu và hành động mới của địch, quyết định “chuẩn bị sẵn sàng đối phó và quyết thắng cuộc chiến tranh cục bộ ở miền Nam nếu địch gây ra” (2); “chống tư tưởng… đánh giá địch quá cao, hoặc chủ quan khinh địch, tư tưởng hoang mang, dao động, cầu an, tư tưởng muốn đàm phán khi chưa có điều kiện có lợi, muốn kết thúc chiến tranh với bất cứ giá nào, tư tưởng ỷ lại vào sự giúp đỡ của nước ngoài và không tin vào sức mình” (3).

Trên cơ sở quán triệt Nghị quyết 11 của Trung ương, Chỉ thị của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương về nhiệm vụ của lực lượng vũ trang trong tình hình mới, Tổng cục Chính trị kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn toàn quân tiến hành công tác đảng, công tác chính trị năm 1965, trọng tâm là động viên, giáo dục bộ đội và tổ chức lực lượng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Theo đó, cấp ủy, cơ quan chính trị các đơn vị đã triển khai các hoạt động công tác tư tưởng và công tác tổ chức làm cho bộ đội nhận rõ sâu sắc tình hình, sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ trước yêu cầu mới. Về công tác tư tưởng, các đơn vị tập trung giáo dục bộ đội nhận rõ nhiệm vụ nặng nề và cấp bách của quân đội đối với cuộc đấu tranh cách mạng trên cả nước.

Công tác tư tưởng đã phân tích rõ âm mưu và hành động mới của địch, tính chất ác liệt của cuộc chiến tranh sẽ tăng lên gấp bội, nhưng địch sẽ không sao đảo lộn được thế chiến lược hiện nay ở miền Nam. Bởi vì, chúng đang ở thế thua, thế bị động về chiến lược và thất bại về chính trị, bị cô lập cao độ cả trong nước và trên thế giới, trong khi ta đang trên đà chiến thắng, ở thế chủ động và được nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới đồng tình ủng hộ. Đảng và nhân dân ta quyết tâm đẩy mạnh cuộc kháng chiến để giành độc lập, thống nhất toàn vẹn cho tổ quốc. Khẳng định đường lối và phương châm giành thắng lợi ở miền Nam đã đề ra trong các nghị quyết trước đây của Đảng, về cơ bản vẫn không thay đổi. Tuy nhiên, trong tình hình cả nước có chiến tranh với hình thức và mức độ khác nhau của mỗi miền, thì “miền Nam là tiền tuyến lớn và miền Bắc là hậu phương lớn nhưng hậu phương ấy cũng đang có chiến tranh hạn chế và đang trực tiếp chiến đấu” nhằm “xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam”. Vì vậy, Đảng chủ trương chuyển hướng nền kinh tế miền Bắc sang thời chiến. Trong tình hình mới, quân dân miền Bắc nêu cao ý chí quyết chiến quyết thắng, sẵn sàng chiến đấu và công tác bất kỳ nơi đâu khi Đảng cần, sẵn sàng đánh bại bất cứ loại chiến tranh nào của địch, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, xây dựng tinh thần tự lực cánh sinh cao, chống chủ quan khinh địch.

Ở miền Nam, Ban Tuyên giáo các cấp giúp cấp ủy tổ chức quán triệt và thực hiện Nghị quyết 11 của Trung ương Đảng và Nghị quyết của Trung ương cục về công tác tư tưởng năm 1965 nhằm đẩy mạnh phong trào đấu tranh quân sự và chính trị, thực hiện quyền làm chủ của nhân dân ở nông thôn và thành thị lên quy mô lớn, đạt hiệu quả cao hơn trước, triển khai nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, động viên chính trị trong toàn Đảng, toàn quân và các đoàn thể, các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao nhận thức về tính chất, nhiệm vụ của cuộc đấu tranh cách mạng chống chủ nghĩa thực dân mới, nỗ lực tham gia tiến công địch, không sợ hy sinh gian khổ, sẵn sàng đối phó với chiến tranh cục bộ, kiên định ý chí sắt đá: “Sẽ hy sinh tất cả thà chết chứ không chịu làm nô lệ, sẽ chiến đấu đến cùng để bảo vệ tổ quốc, giành độc lập hoàn toàn...” (4).

Mặt khác, đến thời điểm này, công tác tư tưởng không chỉ phát huy mạnh mẽ trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền mà còn thể hiện hiệu quả trong các trận chiến đấu đầu tiên với quân viễn chinh Mỹ. Cả nước ra quân với khí thế hào hùng, đánh thắng giòn giã ở Núi Thành (5-1965), Vạn Tường (8-1965), Plâyme (11-1965)... với tư tưởng quân sự độc đáo “nắm thắt lưng địch mà đánh”... Do đó, quyết tâm đánh thắng giặc trở thành phương châm chỉ đạo đúng đắn, bảo đảm cho quân đội ta càng đánh càng mạnh và giành thắng lợi to lớn, đỉnh cao là đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực và trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, thời cơ và vận hội, khó khăn và thách thức đan xen; xu thế quốc tế hóa và hội nhập quốc tế, sự bùng nổ của công nghệ thông tin đang đặt ra yêu cầu cao đối với công tác tư tưởng, nhất là việc định hướng nhận thức, tư tưởng cho bộ đội trước các luồng thông tin phức tạp, trái chiều, có sự kích động, chống phá của các thế lực thù địch với mưu đồ thực hiện “phi chính trị hóa quân đội”. Mặt khác, những cuộc chiến tranh diễn ra trên thế giới những năm gần đây cho thấy các loại vũ khí công nghệ cao được sử dụng mang tính sát thương và hủy diệt ngày càng lớn, đã và đang gây ra tâm lý lo lắng trong một bộ phận cán bộ, chiến sĩ, làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc xây dựng ý chí quyết tâm của quân đội ta. Do đó, việc phát huy vai trò của công tác tư tưởng nhằm không ngừng củng cố và nâng cao quyết tâm chiến đấu của quân đội ta hiện nay là hết sức cần thiết. Theo đó, cần thực hiện tốt một số vấn đề sau:

Nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, bám sát tình hình thực tiễn quân đội để tiến hành công tác tư tưởng

Đây là vấn đề có tính nguyên tắc trong việc tiến hành công tác tư tưởng xây dựng quyết tâm chiến đấu cho bộ đội. Thực hiện tốt vấn đề này là cơ sở để xác định nội dung, biện pháp tiến hành công tác tư tưởng; khắc phục tình trạng thực hiện theo cảm tính, thiếu cơ sở thực tiễn, hiệu quả không cao. Theo đó, công tác tư tưởng phải tiếp tục quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ tổ quốc, trực tiếp nhất là Nghị quyết Trung ương 5 khóa X về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí; tập trung nghiên cứu, làm rõ những vấn đề đặt ra đối với công tác tư tưởng trước tác động phức tạp của tình hình thế giới, khu vực; những thuận lợi, khó khăn, thách thức trong sự nghiệp xây dựng quân đội, bảo vệ tổ quốc và thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Trên cơ sở đó, dự báo được những vấn đề đặt ra đối với công tác tư tưởng; tích cực, chủ động, nhạy bén và kiên định trước mọi diễn biến của tình hình để xác định chủ trương, giải pháp đúng đắn, phù hợp.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng trong các cơ quan, đơn vị

Công tác giáo dục chính trị là một biện pháp quan trọng để nâng cao nhận thức, định hướng tư tưởng, xây dựng quyết tâm chiến đấu cho bộ đội. Bởi vậy, công tác này phải được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của các cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp bằng những nội dung, biện pháp phù hợp. Ngoài nội dung giáo dục chính trị cơ bản cho các đối tượng, các đơn vị cần trang bị cho cán bộ, chiến sĩ những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ tổ quốc và nhiệm vụ của đơn vị. Chú trọng giáo dục truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc và truyền thống quyết chiến, quyết thắng của quân đội ta. Trong đó, cần quán triệt sâu sắc Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới; làm rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn mới của các thế lực thù địch, nhận thức đúng về đối tượng, đối tác; đồng thời thấy rõ những thời cơ, thuận lợi, khó khăn, thách thức của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Qua đó, nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm, củng cố quyết tâm, xây dựng ý chí sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng trong mọi tình huống.

Thường xuyên làm tốt các khâu nắm, dự báo, phân tích, đánh giá và giải quyết tình hình tư tưởng bộ đội ngay từ đơn vị cơ sở

Theo đó, các cơ quan, đơn vị cần quán triệt và thực hiện tốt nội dung, quy trình, các bước của công tác quản lý tư tưởng ở đơn vị cơ sở; nắm chắc tình hình, diễn biến tư tưởng của bộ đội; phân tích, đánh giá, giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề nảy sinh, giữ vững ổn định về tư tưởng, sự thống nhất, đồng thuận cao trong đơn vị. Đồng thời, duy trì có nền nếp việc nắm tình hình tư tưởng bộ đội thông qua chế độ báo cáo, giao ban, phản ánh qua từng cấp; kết hợp chặt chẽ giữa quản lý tư tưởng với quản lý bộ đội, “xây” đi đôi “chống”, lấy “xây” là chính. Các cấp cần duy trì nghiêm chế độ học tập, sinh hoạt, công tác, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm kỷ luật, quy định rõ trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy, kịp thời rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, giải quyết tư tưởng.

Đẩy mạnh phong trào thi đua quyết thắng và các cuộc vận động trong toàn quân

Thông qua hoạt động phong trào, cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ tích cực phấn đấu vươn lên, vượt qua mọi khó khăn, phức tạp, học tập những tấm gương điển hình tiên tiến để tự điều chỉnh và khẳng định mình, từ đó xây dựng ý chí quyết đánh, biết đánh và quyết thắng. Đặc biệt, toàn quân cần tiếp tục quán triệt thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn với đẩy mạnh Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đồng thời, thực hiện có hiệu quả cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh bộ đội cụ Hồ, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội. Những việc làm này phải được tiến hành thường xuyên của các đơn vị và trở thành nếp sống thường trực trong mỗi người, tạo chuyển biến tích cực về đạo đức, lối sống, ý thức thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ.

Đẩy mạnh đấu tranh chống diễn biến hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù

Theo đó, phải chủ động đấu tranh, phản bác những quan điểm, tư tưởng sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch và những phần tử phản động, cơ hội chính trị, góp phần bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Kiên quyết đấu tranh chống âm mưu, thủ đoạn “phi chính trị hóa quân đội” của các thế lực thù địch, hòng chia rẽ Đảng, Nhà nước với quân đội và nhân dân; kịp thời phát hiện, ngăn chặn những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, quan liêu, lãng phí trong các cơ quan, đơn vị. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nhận rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; quản lý chặt chẽ các kênh thông tin mà kẻ địch thường sử dụng để truyền bá quan điểm xuyên tạc, phản động. Trên cơ sở đó, cần giúp cho bộ đội có phương pháp đánh giá khách quan khoa học những điểm mạnh, yếu của địch, thấy rõ sức mạnh của ta. Từ đó, xây dựng niềm tin vào cách đánh sáng tạo, tin vào vũ khí trang bị hiện có để sẵn sàng đánh thắng chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao của kẻ thù.

____________

1. Tổng cục Chính trị, Cục Tuyên huấn 68 năm xây dựng chiến đấu và trưởng thành (11-5-1946 - 11-5-2014) Biên niên sự kiện và tư liệu, Lưu hành nội bộ, Hà Nội, 2013, tr.335.

2, 3. ĐCSVN, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 26, Nxb Chính trị Quốc Gia, Hà Nội, 2003, tr.109.

4. Tuyên bố ngày 3-8-1965 của Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam, Hà Nội, 2003, tr.114.

Nguồn : Tạp chí VHNT số 402, tháng 12 - 2017

Tác giả : VŨ THÀNH TRUNG